Një tufë me poezi që shenjojnë sfidën e përkthimit, por edhe larminë e lirikave kushtuar gjendjes njerëzore si sharm estetik dhe model i larmive stilistikore. Himne të thellësive shpirtërore që dëshmojnë natyrizimin e gjuhës shqipe përballë perlave klasike të vjershërimit
Natë
(Poezia e shkruar në muajt e fundit para se të vdiste më 4 maj të vitit 1967)
Mitrush Kuteli
E çaj stuhinë porsi studi-
Për ju, për ju, o zogjtë e mij.
Nga helm i jetës, që jetën merr,
Ju nxjerr mjaltë dhe sheqer.
Kjo llamb’ e ndezur ndriçon gjer von,
Babaj i krrusur punon, punon.
Ju vriten sytë-kini durim,
Ja edhe pak, pastaj pushim.
Por ja, papritur, nëpër gëdhënj
Ze sharr’ e fjalës: moti u vrënj…
Fjalorët hapen: i zymti qiell
Dalëngadalë sërish u kthiell.
Kalojnë orët, s’dëgjohet zë-
Puno dhe më, puno dhe më,-
Më thotë shpirti. Dhe ja punoj,
Të fundit faqe po e mbaroj.
***
Lutje nën shtypjen e një ankthi të madh
ROBERT BËRNS
O Zot i madh, nuk kam fuqi
që të të njoh kush je,
po Veprën tënde, unë e di,
të dobët Ti e ke.
Krijesa jote është e mjerë
e frika e rrëmben,
përulur rri, dëgjon përherë,
urdhërin tënd suprem.
I plotfuqishëm, dorën mbaj,
inati kur të ndez,
e syt’ të lutem m’i përthaj,
ose m’i mbyll të vdes!
Në do të jem gjithnjë plot vrer,
qëllimit tënd t’i bindem,
forcoma shpirtin, mos ma merr
dhe mos më bëj të grindem!
“Nesër takohemi sërish”
Shqipëroi: Dhori Qiriazi
***
NUSJA
Bella Ahmadulina
Dhe dua të jem nuse
E bukur, kaçurrele,
Nën vello pak e turpshme
E brishtë – luledele.
Dhe duart të më dridhen
Unazave të ftohta
Tek ngren’ shëndet për çiftin,
Tek çoken, zbrazen gota
Tek shtyhen derës miqtë,
Secili me dhuratë,
Secili më ka idhull:
“Me trashëgim e fat!”
Këmisha sjellin, pjata,
Dandela si askurrë,
Më puthin gjith’ në faqe
Gjer hë për hë s’kam burrë
Me pika loti vere –
Fustani im i gjatë.
Rri ulur pas tryeze
E lumtur dhe e ngratë
Me frikë e ngasje rri
Ç’do vijë më pastaj.
Erdh’ koha, ja tani,
Nënoke, ti mos qaj.
… Ky princi im jep urdhër,
Në shtat më shtrin me sy,
Ç’më kap një frikë e bukur
Kur puthemi të dy.
Karriget po kërcasin
Pas murit… u qetua.
Tani diçka do ngjasë
Me ty edhe me mua?
Shqipëroi: Qazim Shemaj
***
ËNDRRA IME E ZAKONTË
Paul Verlaine
Shpesh natën më çudit një ëndërr, më sëmbon,
Një grua që s’e njoh, q’e dua dhe më do,
Që s’është kurdoher’ as fare gjithajo
As fare tjatër, dhe më do, më kupëton.
Më kupëton, dhe zemrën si kristal të kjartë
Ma di vetëm ajo, edhe ma zgjidh problemn’ e saj
Vetëm ajo; ballin e zbet’ e dirsur valë
Vetëm ajo ma alladit me lot’ e saj.
A ësht’ e zeshk’ a blonde ruse? Nukë e di!
Ç’i thonë? Emr’ i saj i ëmbël tingëllin
I dashur dhe syrgjyn prej jetës plot me zi.
Ka sy si të statujës, edhe zën’ e ka
Të larkmë dhe të qetë, plot me rëndësi
Dhe me lezet, si zë që s’bën më shamata.
Përktheu: Fan Noli
***
SHPIRTI MË DHEMB…
PAUL VERLAINE (1844-1896)
Shpirti më dhemb, më dhemb pa cak,
Ngaqë një femër u bë shkak.
Dhe ngushëllim nuk mund të gjej,
Ndonëse me shpirt kam ikur tej,
Ndonëse me shpirt, ndonëse me zemër,
Kam ikur larg nga ajo femër.
Dhe ngushëllim nuk mund të gjej,
Ndonëse me shpirt kam ikur tej.
Dhe zemra ime, kjo zem’r e vrarë
Shpirtit i thotë: – A ka të ngjarë
Të ikë njeriu vrik e përçart
Me zemrën copë dhe ballin lart?
I gjegjet shpirti: – Mos unë e di
Qysh na u ngrit ky kurth i zi,
Që, dhe pse na ndajnë largësitë,
Të jemi prapë me të përditë?
Përktheu: Romeo Çollaku
TRËNDAFILIT
RAINER MARIA RILKE (1875-1926) (nga vjershat frëngjisht)
Për ty nuk po flasim. Sepse je
vetiu diç që s’thuhet me gojë.
Plot lule e stolisin tryezën, porse
pamjen krejt ti e bën të ndryshojë.
Të vendosin diku në një saksi-,
dhe ndryshon papritmas çdo gjë:
është ndoshta po ajo fjali,
por e kënduar prej engjëlli tashmë.
Përktheu: Romeo Çollaku
FATALISTËT
KOSTAS VARNALIS (1883-1974)
Mes tymit poshtë në një gjellëtore,
nëpër të shara e shpoti,
nën klithma veglash muzikore,
po pinim dje si shoqëri,
dje, si gjithë mbrëmjeve të tjera,
të na mëlconte brengën vera.
Shtrënguar rrinim në tryezë,
pështynte një në dysheme,
ah, vuajtje s’paska më të zezë
se kjo e jetës, që s’ka fre!
Dhe në e vrafsh mendjen e shkretë,
një ditë të bardhë s’e gjen në jetë.
O diell, det i kaltëremë
dhe ti plangprishësi qiell blu,
e agut fashëz e verdhemë,
të muzgut karafila ju,
shkëndrini, shuheni matanë
dhe nuk i prekni shpirtrat tanë!
Babai njërit iu shndërrua
nga paraliza në lugat
dhe tjetrit ditëshkurtrën grua
e keqja po ia ha në shtrat;
djali i dikujt ka zënë qelinë,
dikush ka bijën në çmendinë.
– Fajin na ka e fatit rrota!
– Zoti i pashpirt, ai ka faj!
– Para së gjithash e ka gota!
– Dhe kjo rradakja jonë pastaj!
Faji askujt nuk i ka mbetur,
se nuk e kemi ende gjetur.
Kështu, mes territ në gjellëtore,
përmbi karrige biem shtrembër
dhe, gotën pa e ndarë prej dore,
si krimb gjithnjë na shkel çdo thembër;
pa zell, besim e pa kurajë,
presim ndonjë çudi të ngjajë.
Përktheu: Romeo Çollaku
