OJQ-të mjedisore po kundërshtojnë një projekt ndërtimi aeroporti në brigjet e Adriatikut. Në pyetje: kërcënimi serioz për popullatat e flamingove rozë, pelikanëve kaçurrelë dhe specieve të tjera migratore.
Në brigjet shqiptare, në një peizazh lagunor me bukuri të lë pa frymë, mijëra zogj uji gëzojnë në parajsën e tyre të kaltër. Por jo shumë larg nga atje, gërmuesit po gërmojnë tokën në vendin e një aeroporti të ardhshëm. OJQ-të mjedisore po protestojnë kundër planit të autoriteteve për të ndërtuar aeroportin e tretë të vendit të vogël ballkanik në brigjet e Adriatikut.
I vendosur sipas tyre në një zonë të mbrojtur, aeroporti i Vlorës do të përfaqësojë “një kërcënim serioz” për popullatat e flamingove rozë, pelikanit kaçurrelë dhe specieve të tjera migratore që folezojnë apo pushojnë aty. Në unison me popullsinë vendase, qeveria pohon se infrastruktura është thelbësore për zhvillimin e turizmit dhe vendeve të punës në një vend, banorët e të cilit po ikin masivisht nga varfëria dhe papunësia. Ai siguron që vendi të jetë në përputhje me të gjitha rregullat mjedisore dhe se zogjtë nuk do të shqetësohen.
“Ky projekt bie ndesh me ligjet e natyrës,” thotë Zydjon Vorspi, nga OJQ-ja Shqiptare për Mbrojtjen dhe Ruajtjen e Mjedisit Natyror (PPNEA). “Ndërtimi i një infrastrukture kaq të madhe në një zonë të njohur në mbarë botën për biodiversitetin e saj të jashtëzakonshëm do të thotë t’i bllokosh rrugën shpendëve dhe të krijosh probleme të mëdha për popullsinë vendase, por edhe ndërkombëtare”. Miliona zogj kalojnë çdo vit nga laguna e Nartës dhe ajo e Karavastasë më në veri, faza vendimtare midis Evropës Veriore dhe kontinentit afrikan. Sipas ekologëve, aeroporti do të zvogëlojë ndjeshëm habitatin e faunës dhe florës, ikjet dhe ardhjet e avionëve do të prishin migrimin, riprodhimin dhe do të dëmtojnë në mënyrë të pariparueshme një ekosistem të jashtëzakonshëm. “Tashmë mund të shohim që speciet janë të shqetësuara”, thotë Niko Dumani, specialist i biodiversitetit.
Dy orë e gjysmë me makinë në jug të Tiranës, Laguna e Nartës dhe kënetat e saj janë shtëpia e më shumë se 200 llojeve të shpendëve, 33 prej të cilëve janë në listën e kuqe të specieve të rrezikuara të florës dhe faunës shqiptare. Për momentin, qetësinë e vendit e prishin vetëm kërcitja e ujit dhe cicërima e kërpudhave të zeza, sfumave të drurit dhe të tjera elegante. Këtu jemi në grykëderdhjen e Vjosës madhështore, një nga lumenjtë e fundit të egër në Evropë, i klasifikuar me zë të lartë si park kombëtar nga autoritetet.
Por pesë kilometra më në veri ndërsa korbi fluturon, makineritë e ndërtimit po hapin llogore për aeroportin e ardhshëm ndërkombëtar të Vlorës, resortin e madh bregdetar në zonë. Puna e kryer nga Swiss Mabco Constructions nisi në fund të vitit 2021. Sipas Tiranës, infrastruktura prej 104 milionë euro synon të akomodojë dy milionë pasagjerë në vit nga viti 2025.
Qeveria mohon se aeroporti ndodhet në zonën e mbrojtur Vjosa-Nartë dhe siguron se janë konsultuar ekspertët më të mirë të mjedisit. “Aeroporti do të ndërtohet gjithsesi”, gjëmon kryeministri Edi Rama. “Do të jetë një vlerë e shtuar dhe në asnjë mënyrë një kërcënim për ekosistemin”. OJQ-ve që argumentojnë rrezikun e përplasjes mes avionëve dhe shpendëve, autoritetet u përgjigjen se do të plotësohen “të gjitha kushtet e sigurisë”. Mbi të gjitha, ata argumentojnë se aeroporti do të krijojë 1500 vende pune direkte dhe do të inkurajojë turizmin në një vend ku shkalla e papunësisë për të rinjtë nën 30 vjeç është 20% dhe ku paga mesatare është 560 euro.
1500 banorët e Akernit, një lokalitet jashtëzakonisht i varfër që do të presë aeroportin, po presin me padurim të padiskutueshëm. Ata shpresojnë për një frymë të freskët për rajonin në formën e një fluksi turistësh. “Mendoj se ky është një investim i mirë për zhvillimin e kësaj zone, për të ardhmen e fëmijëve tanë, për një jetë më të mirë këtu”, tha Tokli Hysa, 70 vjeç, i cili jeton në fshatin e boshatisur nga emigracioni, ku shitet një tregti e vetme. çdo gjë nga sheqeri dhe mielli deri te thasët e çimentos.
Por pikërisht, OJQ-të i frikësohen turizmit masiv, i cili tashmë ka shpërfytyruar një pjesë të bregdetit, duke u mbushur me resorte dhe ndërtesa të tjera me pamje nga deti në Vlorë apo Durrës, një qytet i madh portual. Urbanizimi, peshkimi i tepërt dhe ndryshimet klimatike kanë të gjitha efekte negative në popullatat e shpendëve shtegtarë, thonë ekspertët. Në vitin 2022, ata kishin parë një rënie prej 25% gjatë një viti të numrit të shpendëve të ujit në kënetat Divjakë-Karavasta.
Për Ornold Bazaj, pronar i një agjencie të fokusuar në ekoturizëm, aeroporti do të vrasë patën në një vend që mirëpriti 7.5 milionë turistë vitin e kaluar. “Do të ketë efekte të dobishme në afat të shkurtër, por në afat të gjatë do të shkatërrojmë mjedisin dhe nga ana tjetër turizmin”, tha ai.
