Qeveria shqiptare ka miratuar marrëveshjen për heqjen e tatimit të dyfishtë, për të ardhurat e kapitalit dhe parandalimin e evazionit fiskal me Kosovën. Marrëveshja ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe qeverisë së Republikës së Kosovës “Për shmangien e tatimit të dyfishtë lidhur me tatimet mbi të ardhurat dhe mbi kapitalin dhe parandalimin e evazionit fiskal”, krijon një bazë të plotë ligjore për trajtimin tatimor të individëve apo personave juridikë shqiptarë apo kosovarë, të cilët kanë aktivitete biznesi apo të ardhura të tjera që bien nën juridiksionin e legjislacioneve tatimore të të dy shteteve.
Marrëveshja e datës 28 shtator 2004, e lidhur ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe Misionit të Kombeve të Bashkuara në Kosovë, në emër të Institucioneve të Përkohshme për Vetëqeverisje në Kosovë për shmangien e tatimeve të dyfishta lidhur me tatimet mbi të ardhurat dhe mbi kapitalin dhe për parandalimin e evazionit fiskal, pushon së zbatuari në ditën kur kjo marrëveshje bëhet efektive.
Sipas relacionit që shoqëron marrëveshjen, të dorëzuar në Kuvend, konventat për shmangien (eliminimin) e tatimit të dyfishtë dhe parandalimin e evazionit fiskal kanë një rol të rëndësishëm në kompleksin e faktorëve që garantojnë, favorizojnë dhe stimulojnë marrëdhëniet ekonomiko-tregtare ndërkombëtare.
Duke pasur aktivitet në të dy shtetet apo duke qenë rezident i njërit shtet që siguron të ardhura në shtetin tjetër, individi apo personi juridik mund të rëndohet me tatim të dyfishtë (për të njëjtën të ardhur të tatohet dy herë) gjë që mund të krijojë premisa për shmangie të tatimit dhe evazion fiskal. Kjo marrëveshje, dispozitat e së cilës kanë përparësi ndaj legjislacioneve tatimore të të dy vendeve, trajton pikërisht faktin se si do të shmanget tatimi i dyfishtë, duke i dhënë të drejtën për tatimin e të ardhurave të caktuara vetëm njërit shtet apo duke e ndarë këtë të drejtë midis të dy shteteve, por pa e rënduar subjektin me tatim të dyfishtë. Marrëveshja gjithashtu ka dispozita në bazë të të cilave shtetet shkëmbejnë informacione dhe bashkëpunojnë për parandalimin e evazionit fiskal nga subjektet që kanë aktivitet në të dy vendet.
Çështjet kryesore që trajtohen në këtë marrëveshje, sipas relacionit janë:
– Tatimet e përfshira, që janë tatimet mbi të ardhurat, që vihen nga ana e një shteti kontraktues apo autoriteteve të tyre vendore, pavarësisht nga mënyra e mbledhjes së tyre.
– Përcaktimi i rezidencës tatimore të tatimpaguesit (neni 4) ku jepen kriteret e përcaktimit të rezidencës (“banimit për efekt fiskal”) për individët dhe për personat juridikë.
– Përcaktimi i konceptit të “njësisë së përhershme” të biznesit që një individ apo një sipërmarrje e njërit shtet kontraktues ka në shtetin tjetër kontraktues (neni 5) dhe të ardhurat nga ky “filial i përhershëm” tatohen në shtetin ku ndodhet njësia e përhershme apo vendi fiks i biznesit.
– Përcaktimi i së drejtës së plotë tatimore të tatimit mbi të ardhurat nga pasuritë e paluajtshme (qiratë, apo të ardhura të tjera) për shtetin ku ndodhen pasuritë e paluajtshme, pavarësisht nga rezidenca e tatimpaguesit apo pronarit. Dispozitat e nenit do të zbatohen gjithashtu ndaj të ardhurave nga pasuria e paluajtshme e një ndërmarrjeje dhe për të ardhurat nga pasuria e paluajtshme e përdorur për kryerjen e shërbimeve personale të pavarura.
– Trajtimi i të ardhurave nga transporti ndërkombëtar ku e drejta e plotë tatimore i jepet shtetit ku ka rezidencën shoqëria ajrore apo detare që ushtron biznesin e transportit ndërkombëtar.
– Një rol të rëndësishëm në marrëveshje ka lufta kundër të ashtuquajturit “transferim i çmimeve” ose transferimi i fitimit nëpërmjet ndryshimit të çmimeve. Në shumë raste kompanitë e të njëjtit grup multinacional (apo në përgjithësi personat e lidhur) bëjnë transferimin e fitimeve (nëpërmjet ndryshimit të çmimeve) në vende ku fitimet nuk tatohen apo tatohen me tarifa minimale. Në këtë rast, bazuar në dispozitat e nenit 9, nëse një shtet kontraktues përfshin në përfitimet e një ndërmarrjeje të atij shteti – dhe taton sipas tyre – fitimet për të cilat një ndërmarrje e shtetit tjetër kontraktues është tatuar në shtetin tjetër, dhe fitimet e përfshira janë fitime që do të ishin mbledhur nga ndërmarrja e shtetit të parë të përmendur, nëse kushtet e vëna ndërmjet dy ndërmarrjeve do të ishin ato që do t’u ishin vënë ndërmarrjeve të pavarura, atëherë shteti tjetër do të bëjë një rregullim të përshtatshëm për shumën e tatimit të vënë mbi këto fitime. Në përcaktimin e këtyre rregullimeve, dispozitat e tjera të kësaj marrëveshjeje do të konsiderohen në mënyrën e duhur dhe autoritetet kompetente të shteteve kontraktuese, nëse është e nevojshme, do të konsultojnë njëri-tjetrin.
– Shmangia e tatimit të dyfishtë për të ardhurat nga dividentët, nga interesi dhe nga tarifat për licenca (të ardhurat nga pronësia intelektuale – të drejtat e autorit, patentat), bëhet duke e ndarë të drejtën tatimore midis të dy vendeve, dhe konkretisht, vendi i burimit, pra vendi ku lindin këto të ardhura, ka të drejtë tatimore të kufizuar, ndërsa vendi i rezidencës (pra vendi ku është rezident individi apo kompania që i përfiton të ardhurat) krediton (redukton) tatimin e paguar në vendin tjetër kur llogarit detyrimin tatimor të tatimpaguesit.
– E drejta tatimore për tatimin e të ardhurave nga shitja e pronave të paluajtshme (neni 13) i takon vendit ku ndodhen këto prona të paluajtshme, pavarësisht nga rezidenca e tatimpaguesit.
– Të ardhurat nga shërbimet personale të pavarura, shërbimet profesionale që një rezident i një shteti kontraktues realizon në shtetin tjetër do të tatohen në shtetin e rezidencës së individit që realizon këto të ardhura, përveçse kur këto shërbime realizohen nëpërmjet një baze të qëndrueshme që ky individ ka në shtetin tjetër. Në një rast të tillë, të ardhurat që i atribuohen kësaj baze të qëndrueshme do të tatohen në shtetin ku ndodhet baza e qëndrueshme.
– E drejta për tatimin e kapitalit (përfshirë tatimin mbi pronën), kur ky kapital konsiston në pronë të paluajtshme, i takon shtetit kontraktues ku ndodhen këto prona.
