Një ovalë lirikash që e kthejnë kontrastin e ndjesive në një pasqyrë fjalësh, të kulluara, burimore, zhdërvjelltësi stili; si imagjinatë e munguar poezitë e ardhura mbajnë kompleksitetin shpirtëror gjithnjë në kërkime të ashpra, që ngjisin realitetin poetik dhe i japin vlerë estetike mendimit dhe ndjenjës
FRANÇOIS VILLON (1431-1463)
BALADA E BLUASË
Ulur ndanë burimi etjen dot s’e shuaj,
ndanë një vatre eshtrat m’i përshkon acar,
në mëmëdheun tim ndjehem si i huaj,
rrethuar nga gjindje, askush nuk ma var,
trashëgimi lakmoj, ndonëse jam qyqar,
ndonëse i brengosur, sajoj ndonjë hokë,
me mendje shoh dritë, terr me kokërdhokë,
dimrin ndjej në trup, ndonëse në shpirt pranverën,
nuk kam asnjë gram dhe ëndërroj me okë,
më ftojnë në gosti dhe nuk më hapin derën.
Ç’duket mëse qartë, unë mezi e shquaj,
ç’është e padyshimtë, më bën dyshimtar,
gjënë mëse të thjeshtë e pleqëroj një muaj,
gjënë e ndërlikuar s’e vë në kandar,
fitoj një kacidhe dhe humbas thesar,
në të aguar them «mbrëmani, o shokë»,
se fluturoj pandeh, kur shtrihem përtokë,
korr gjithnjë stuhinë, dhe pse nuk mbjell erën,
ndjehem pasanik, sa herë që mbetem trokë,
më ftojnë në gosti dhe nuk më hapin derën.
Kokëçarje nuk kam, por prapë mendime bluaj
sesi të përfitoj prej punësh pa qar,
kush më thur lëvdata, më fyen pothuaj,
çdo njeri i çiltër më ngjan gënjeshtar,
unë rrenë e të vërtetë i shoh barabar,
nga gjithë njerëzia, mik e bëj për kokë
veç atë që mjellmën e beson stërqokë,
kur më pihet verë, kam gotën, jo verën,
kur lutem për diell, hedh dëbora flokë,
më ftojnë në gosti dhe nuk më hapin derën.
Princ i mëshirshëm, ti që gjykon me qokë,
çka zemra më ndjen, s’mund truri të ma rrokë,
porse ligjit ia njoh peshën edhe vlerën,
nuk kërkoj prej teje veçse një copë tokë,
më ftojnë në gosti dhe nuk më hapin derën.
Përktheu: Romeo Çollaku
***
Ndoc Gjetja
DASHURISË
O perëndeshë e gjithëpushtetshme
e universit mashkull-femër!
Bëj ç’të duash me veten time
jam instrumenti yt i verbër.
Në jetë më solle kaq shumë dhembje
dhe shqetësime pa mbarim
po s’jam ankuar kundër teje
as me gojë e as me shkrim.
Të jam nënshtruar e të nënshtrohem
gjersa në botë të jem i gjallë
ndën pushtetin tënd të përbotshëm
më pëlqen të jem skllav
Ma ktheve gjuhën në përçartje
më bëre plak me shpirt fëmijë
herë më hodhe qefinin krahëve
herë më ngrite gjer në yje.
Më hidh në zjarr, në det, në ferr!
Më hidh në baltë, më hidh në hon!
Veç të lutem mos më lër…
në atë vend ku ti mungon.
***
MUHAMET ADEMI
Pranë shtratit
Në dhomën e mkatit,
pranë shtratit
frushulloi fustani
e ra pa jehonë,
si pika e gjakut
prej plagës së njomë.
Bardhësia e shtratit
rri në vorbullën e mkatit.
N’pasqyrë u fiksuem
lavirë cullake,
të dy në fytyrë u zbemë.
Shpirtënt tonë s’u pushtuen,
mishrat tonë u shkrumuen,
Vrag tretme e u mekue.
1943
***
Hesht,
Mos fol, mikeshë!
Ndër buzët tona,
Fjalët kanë jehona
që t’shastisin.
Hesht,
mikesha ime!
Gjethet shushurisin,
Buzët tona murmurisin
të përjetshmen melodi.
Shpeshtim
Durimi i ashpër s’ikte aq lehtë,
egërsohej edhe urrejtja,
por s’i mjekonte plagët
qe më forconin qëndresën.
Çdo gja vjetrohej:
edhe hapat e përqafimet,
grusht mblidheshin gishtat
e goditnin gabimet e mia.
Shpresa e besimi, të gënjyem,
lehtë gjunjëzoheshin
e binin në laqe.
Boshllëku u zëvendsue
për aq e kaq vite
me gënjeshtra, mashtrime.
***
ALI ASLLANI
Do t’i shtrydh të dy sytë
Un’ jam un’, saksi e vjetër!
Lule gjirit që stolisa shkoi stolisi një gji tjetër
Un’ e nisa e stolisa me ç’i jep e s’i jep sisa
dhe me këngë ylyveri buz’ e gushë ja qëndisa
Nëpër vapëz i dhash’ hijem nëpër hije er’ e shije
i dhash’ shije poezie, gjith’ fuqit’ e një magjie
gjith ato, që fllad i ëmbël nëpër lule mbar e bije
ar’ e diellit me tallaze, ar’ e hënës fije-fije
dashuria me dollira dhe me thelp lajthije pije…
Po u bë ajo që s’bënej, si, pra, zemra do duroj’,
syri lotin ta qëndis, loti syrin ta harroj?
Si, pra, zëmra do durojë un’saksia tash të vuaj
edhe këngë e gjirit tim të këndoj’ në gji të huaj?
Un’ e nisa i stolisa me ç’i jep e s’i jep sisa,
dhe me këngë ylyveri buz’ e gushë ja qëndisa
buz’ e gushë ja qëndisa, e ormisa mu në zëmër
plasi hëna ziliqare që shikonte me sy vëngër!
Më së fundi i dhash’ lotin, kryepajën time pajë
i dhash’ lotët që pikonin ku i shkelte këmbë e saj’
i dhash’ vjershën time valë, dy herë valë tri her’ zjarr
që buçet në maj të penës edhe bënet këng e marr’
këng’ e marr’ e mallit tim, që tani e paskëtaj
do t’i shtrydh të dy sytë nëpër gjurma të asaj!
***
Lasgush Poradeci
Kujtimi
Edhe në mungove,
Edhe në ndryshove,
Edhe në dredhove,
Në më gjarpërove:
Kujt ja dhè mungimin?
Kujt ja dhè ndryshimin?
Kujt ja dhe dredhimin?
Ku ja gjarpërimin?
Mungime-e ndryshime,
Mungime-e dredhime,
Dh’ato gjarpërime-
Hon për zemrën t’ime.
Zemr’ e mall i parë,
Zemërëz’ e vrarë
Kujton dyke qarë,
Pushton me llaftarë
Lulen e pavdarë,
Trupin e pangarë.
Pa ri pshoj qetuar
Dyke ëndëruar
Ndaj po puth nër duar-
Si ndaj koh’ e shkuar-
Fort i dëshëruar,
Fort i dhëmshëruar,
Fort i lumtëruar,
Ballin dritë-qëruar
Syrin qjell-kulluar,
Gjirin-vajzëruar,
Trupin-qumështuar
Dëgjimi i Zemrës
Kur të më kujtosh,
Kur të vish të shkosh,
Kur të shkosh këtejza pranë
Që të çmallërosh
Ç’po dëgjon kur shkon?
Kur vjen e përgjon?
Ç’përgjon zemra në kët’anë
Fund në këtë hon?
Zemra jote sot,
Zemra jote mot,
sot e mot në ç’mallërime
Zemra që s’fle dot
Seç të ndjen këtaj,
Seç të ndjen pastaj,
Seç dëgjon ndaj vetes s’ime
(Si ndaj vet’e saj):
Mall e vrer që mbaj
Qaj, moj zemër, qaj.
Vrer e mall që flas
Plas, moj zemër, plas.
