Ramiz Gjini
Geg Alia trokiti fort në portën e madhe të avllisë së shtëpisë së tij pikërisht në çastet kur po mbuzej nata. Ai shquajti mes plasave të dërrasave të vjetra të portës rrezimet e dritës se oborrit që u ndez, dëgjoi të hapej dera e brendshme, si dhe ndjeu zhurmën e lehtë të hapave të nxituar të së shoqes. Së fundi, llozi kërciti dhe porta u hap me një gërvimë vajtuese.
Margjela u shfaq para tij me duart gjithë brumë. Duke buzëqeshur me një ndjenjë të vockël faji dhe duke picërruar sytë ngase vazhdonte të përtypte të kafshuarën e një ftoi, si të deshte të kërkonte ndjesë për vonesën, ajo tha:
– Po rrihja brumin.
Kali i ngarkuar me dru hyri në oborr duke rrahur fort kalldrëmin me patkoin e së djathtës, që mbahej vetëm me një thumb.
– Nuk dua ta gjej edhe njëherë portën mbyllur, – tha prerë ai ndërsa zgjidhte litarët e barrës, – Ti e di që unë në këtë orë vij gjithmonë.
– Ta kam thënë përse e mbyll, – ia pat gruaja teksa përpiqej ta ndihmonte. – Tani ka pllakosur nata. Nuk dua ta humbas qenin.
E hodhën në tokë barrën e druve dhe e lanë kalin të endej oborrit me litarët e gjatë nëpër këmbë.
Ai mori sëpatën dhe, teksa u nis të hynte në shtëpi, e urdhëroi gruan t’i varte kalit në qafë torbën e tagjisë.
Para dy ditësh, Margjela i kish thënë se në arën e tyre me misër të pakorrur që gjendej prapa shtëpisë, fshihej një ujk. E kish parë teksa përvidhej ngadalë e gjithë zoritje përgjatë vijës së ujit me bishtin nën shalë. “M’u duk si i cokatun. Ecte mundimshëm a thua se kish ndonjë plagë pushke në trup”, pati deklaruar Margjela.
Geg Alia nuk e kishte besuar. “Qeni i Has Brovinës të është dukur si ujk”, i pati thënë ai gruas. Por të nesërmen, Margjela e hasi sërish egërsirën mu në mes të ditës. Kish dashur të korrte, kur befas, vetëm pak metra larg saj, qe shfaqur i njëjti ujk. Kësaj here i shtrirë barkas, koka e ulur rrafsh me tokën, turiri i zgjatur përpara dhe nga sytë e kuq si rubini, buronte një xixëllim i ftohtë dhe i frikshëm! E përdatur për vdekje, ajo qe zbrapsur së prapthi drejt shtëpisë.
Që të dy u ulën ballë për ballë në tryezën e shtruar të hanin darkën. Përtypeshin në heshtje dhe, kur e kur, hidhnin ndonjë fjalë më të rrallë.
– Jam e sigurtë se qe një ujk i sëmurë, – deklaroi gruaja, – Madje herën e dytë, u ndodha kaq pranë tij, sa ia pashë edhe mizat rreth syve.
Burri kërkoi një thelb hudhre dhe ajo u ngrit e ia solli. Ai e griu me thikë sipër pjatës së mbushur me gjellë dhe nisi sërish të hante në heshtje.
– Edhe nesër nuk korr dot, – shpalli më në fund e vendosur ajo, – Jam e bindur, që ndodhet ende aty. E ka bërë arën tonë si shtëpinë e tij!
Tjetri psherëtiu dhe kërkoi një gotë birrë.
– U bëmë me një ujk! – tha. – Tashmë kemi një kalë, një lopë, një qen dhe një ujk! Nuk të duket kjo diçka e veçantë?!
– Gjykoje si të duash, – tha ajo, – Por mua më duket se e veçanta qëndron tek rreziku në shqimth të derës.
E la lugën mbi tavolinë, fshiu buzët me një napë dhe, teksa ngriti shishen për t’i hedhur birrë në gotë, shtoi: – Ta dish që po s’korra këto ditë, do ia behin shirat. Pastaj kush e di sa do të na duhet të presim. Unë them: merr armën dhe dil e gjeje.
– Tani është natë, – tha si me përtesë Geg Alia. – Nesër në mëngjes, nëse do ta gjej në arë, do ta vras.
– Nesër duhet të shkosh në qytet të blesh ilaçet! – i kujtoi qortueshëm ajo. Ia vendosi gotën e mbushur përpara, u ngrit në këmbë, iu avit dritares, hapi perden me duar e vijoi: – Jashtë ka hënë të plotë. Shihet edhe kokrra e drithit para pulës. A thua se ka zbardhur mëngjesi! Po të duash vij edhe unë, marrim qenin dhe dalim.
Ai nuk foli. Mori gotën e birrës dhe duke e drejtuar nga gruaja, buzagaz e disi me shpoti tha:
– Për guximin tënd prej burri!
Dhe e piu me fund. U zdërgja njëherë në karrige, ndezi një cigare dhe gogësiu.
– Hëngra shumë, – tha.
Jashtë, herë pas here, qeni angullinte e lëshonte lehje monotone.
I zoti ia njihte lehjet qenit të tij: të zvargura e disi me përtesë karshi kalimtarëve; të rrëmbyera, kur afrohej ndonjë qen i huaj; monotone e si të trembura sa herë ndjente nga larg duhmën e kafshës së egër.
Geg Alia u ngrit ngadalë nga karrigia duke mërmëritur nëpër dhëmbë diçka të pakuptueshme. Por ajo e mori me mend, që ai kish këputur ndonjë të sharë në adresë të sëmundjes.
– Do ziej fier guri t’i pish lëngun, – e ngushëlloi ajo. Dhe u nis të merrte barin që kish mbledhur në vendet e mugëta të skutinave të lagështa rrëzë shkëmbinjve.
Geg Alia nuk foli. Duke mbajtur njërën dorë mbi ijen e majtë, vajti pranë dollapit të futur në mur nga ku nxori prej aty një karabinë pesëshe. Pastaj hapi sirtarin e një komoje të vjetër. Ndërsa rrëmonte në kërkim të fishekëve, u dëgjua pingërrima e një filxhani që ra mbi dyshemenë prej çimentoje. Para dy ditësh kish futur në sirtar katër fishekë me saçma derri, por s’po i gjente! Teksa ngriti filxhanin nga dyshemeja, gruaja i kujtoi se arma ishte e mbushur. Ai tërhoqi shulin prapa dhe u sigurua që fisheku ndodhej në fole.
– Para se të vije ti, desha të dal njëherë vetë, – shpjegoi Margjela, – por e lashë ngase e mendova punë burrash.
– Mirë ke bëre, – ia pat ai disi i mikluar, – Burrave u rëndojnë ca gjëra më shumë.
U nis të dilte, por në çast u kujtua për kalin, që duhej mbathur. Atëherë ndaloi, u kthye nga e shoqja e dha porosi t’i bënte gati veglat.
– Kthehem shpejt, – tha Geg Alia si të deshte ta qetësonte, – Nëse do ta gjej do ta vras. Por nuk besoj të ketë ndonjë ujk të sëmurë në arën tonë.
Dhjetë minuta më pas, Margjela dëgjoi lehjet e tërbuara të qenit dhe priti krismën habertare të armës, por asnjë e shtënë s’u dëgjua. E ndjeu të shoqin që u kthye nga përplasja e portës që u mbyll si dhe nga kërcitja e llozit. Që nga brenda, gruaja i ndezi atij dritën e oborrit. Pastaj iu avit dritares dhe nisi t’i ndiqte lëvizjet. E pa të endej një copë herë si të deshte të kërkonte diçka të humbur. Ndërsa qeni vazhdonte të lehte e angullinte duke ardhur rrotull tij, ai ia hoqi armës fishekun nga goja, e mbështeti pas murit të avllisë dhe filloi të mblidhte litarët për apllagut të samarit. Ndërkohë Margjela u kujtua se i kish bërë gati veglat: një palë darë të mëdha, çekiçin, një thikë të mprehtë kose, si dhe kutinë e kartonit me thumbat. Doli në oborr me veglat në duar. Ia la burrit në dorë dhe pyeti:
– Nuk e gjete?
– Jo, – tha burri pa e vështruar. – Kërkova gjithandej nëpër arë, por nuk pashë kurrfarë ujku. Nëse s’të kanë bërë sytë, është larguar. Ujqërit kurrë s’rrinë në një vend.
Ajo ia nguli vështrimin gjithë dyshim. Por ai i ktheu kurrizin dhe, si një mjeshtër i përngeshëm, u përkul të përthyente këmbën e kalit. Tevona e urdhëroi gruan të hynte në shtëpi.
Margjelës i ngriu në majë të buzës pikëpyetja për qenin, që pak më parë kish lehur me tërbim. Hyri brenda me mendjen top që i shoqi e kishte gënjyer.
Kur u kthye, Geg Alia e kish mbathur kalin. I hodhi veglat në surdinën e hapur dhe e mbylli kapakun me këmbë. Pastaj kyçi armën brenda në dollap, piu ashtu siç qe pa u ulur lëngun e barit të egër, dhe së fundi, i kërkoi gruas një copë bukë.
– E dua për qenin, – shpjegoi ai me një zë të pasigurtë duke rrotulluar sytë disi me përhumbje.
– S’ka më, – tha ajo, – Kam zënë brumin dhe nesër me të zbardhur do ta pjek.
– Atëherë me jep pak brumë, – ngulmoi burri.
Ajo vajti dhe ngriti kapakun e një kove të madhe kauçuku, futi dorën, nxori prej aty një dorë të mirë brumë dhe e hodhi në një tas të vjetër bote. Vetëm pas disa minutash, Margjela u kujtua, që e pati ushqyer qenin dy orë para se i shoqi të kthehej nga mali. Deshi t’ia thoshte, por kur doli në oborr, nuk e gjeti të shoqin aty. Ajo vuri re që qeni flinte i kruspullosur rreth vetes, lidhur me zinxhir në qoshen e tij. Kurse fleta e portës së madhe të avllisë ndodhej gjysmë e hapur!
Të nesërmen, ai u ngrit andej nga ora gjashtë e mëngjesit, duke lënë në shtrat një duhmë kafshe të egër. Tha se lëngu i fierit të gurit i kish bërë mirë. I qe shushatur disi dhimbja në veshka dhe shpalli se kish vendosur të mos shkonte t’i blinte ilaçet.
– Si të duash, – tha gruaja, – Nëse ndjehesh më mirë, mos shko. Mund ta vazhdosh kurën me lëngun e fierit të gurit derisa të shërohesh.
Pastaj shtoi se meqë ishin të dy në shtëpi, do të qe e arsyeshme të nisnin nga korrja. Por ai ia ktheu se nuk do të korrnin edhe për dy javë të tjera!
– E di çfarë?! – Ia bëri pas pak ai në beft si të kish gjetur çelësin e një enigme, – Kësaj here do ta vjelim misrin në këmbë. Kështu është më mirë: nuk do na duhet as të korrim, as të lidhim dhe as të ngrehim kashtare.
Ajo e pa shtrembër, athua se i shoqi kish nisur t’i kurdiste një rreng të pabesë.
– Mos më shiko ashtu, – e qortoi ai, – Të ka mbërthyer paniku kot së koti. Unë shkoj në mal gati çdo ditë… E bëj këtë, që prej njëzetë e pesë vjetësh dhe ende s’kam parë ndonjë ujk. Kurse ty të fanitet egërsira në prag të shtëpisë!
– Mirë, – u dorëzua ajo, – Bëj si të duash. Veçse s’më vjen mirë të më hedhin hi syve, ta dish.
Dhjetë ditë rresht, burri qëndroi në shtëpi. Piu lëng fieri të zier dhe u kujdes për arën e tij me misër të pakorrur. Mëngjesin e ditës së njëmbëdhjetë, gruaja doli në oborr dhe konstatoi se qeni nuk ndodhej aty. Porta e madhe e oborrit kish qenë e hapur. Më kot e ndolli që t’i vinte, më kot priti t’i dëgjonte të lehurën. Atëherë hyri në shtëpi me teftik dhe, duke u dridhur nga frika e zemërimi, kokërr ndër sy iu hakërrye të shoqit:
– Ma gjej qenin, – i tha me një zë, që iu shkith në grykë.
Geg Alia nuk lëvizi fare nga vendi. Hoqi kapelen, kruajti kokën me strehëzën e saj dhe ra në mendime.
E tërbuar prej zemërimit, ajo vajti me nxitim te dollapi i futur në mur, rrëmbeu armën, i rrasi fishekun në gojë dhe doli në anën e prapme të shtëpisë ku gjendej ara me misrin ende të pakorrur. I ra turravrap mes për mes si një trimëreshë, me shpresën se do ta gjente egërsirën mbi kockat e përgjakura të qenit. Por nuk gjeti asgjë prej gjëje, përveçse një vendine me misër të rrëzuar rrafsh me tokën, ku i zunë sytë atë tasin e vjetër të botës, në të cilin, ditë më parë, ajo pati futur brumin e bukës, që i shoqi të ushqente qenin e shtëpisë.
