OSBE/ODIHR ka publikuar raportin final për zgjedhjet parlamentare të 25 prillit.
Sipas raportit të OSBE-së, partia në pushtet ka pasur avantazh gjatë gjithë kohës së votimeve.
Në raport theksohet se votuesit shqiptarë patën mundësi të zgjidhin kandidatët, por partia në pushtet (PS) pati avantazh domethënës nga kontrolli i qeverisë lokale dhe nga keqpërdorimi i burimeve shtetërore.
Në raport përmenden akuzat për shitblerje të votës, por theksohet se nuk ishin të adresuara ndaj një partie të vetme.
“Liritë bazike u respektuan gjatë fushatës dhe subjektet zgjedhore mundën të bënin fushatë në mënyrë të lirë, me kufizime të imponuara nga pandemia e COVID-19, që përfshinin kufizime në pjesëmarrjen në mitingje, distancimi social etj.
Si në zgjedhjet e mëparshme, akuza të besueshme mbi shitblerjen e votës ishin të pranishme gjatë fushatës dhe pas asaj, dhe disa raste panë fillimin e hetimeve. Këto akuza nuk ishin të adresuara ndaj një partie të vetme”.
RAPORTI
OSBE/ODIHR ka publikuar raportin final për zgjedhjet parlamentare të 25 prillit. Një ditë pas zgjedhjeve OSBE publikon një raport paraprak, por ky është raporti i fundit nga institucioni i cili monitoroi zgjedhjet. Në përmbledhjen ekzekutive raporto i OSBE thotë se Partia Socialiste e cila ka pushtetin krijoi avantazh për shkak të kontrollit të administratave lokale dhe keqpërdorimi i burimeve administrative.
Po ashtu vihet re se pretendimet për blerje votash ishin prezente gjatë fushatës dhe kjo pasoi me një numër të lartë hetimesh.
”Partia në pushtet nxori avantazh të rëndësishëm nga detyrimi, duke përfshirë kontrollin e administratave lokale, dhe nga keqpërdorimi i burimet administrative. Kjo u amplifikua nga mbulimi pozitiv i institucioneve shtetërore në media. Pretendimet për blerjen e votave nga partitë politike ishin përhapëse gjatë fushatës dhe një numër i lartë e hetimeve u hapën në këtë drejtim. Në një numër të kufizuar të qendrave të votimit dhe numërimeve të vëzhguara, procesi ishte kryesisht transparent dhe i qetë ”.- thuhet ne raportin e OSBE.
”PËRMBLEDHJA EKZEKUTIVE
Pas një ftese nga qeveria e Republikës së Shqipërisë dhe në përputhje me të
mandatin, Zyra e OSBE-së për Institucionet Demokratike dhe të Drejtat e Njeriut (ODIHR) vendosi një të Kufizuar
Misioni i Vëzhgimit të Zgjedhjeve (LEOM) për të vëzhguar zgjedhjet parlamentare të 25 Prillit 2021.
ODIHR LEOM vlerësoi pajtueshmërinë e procesit zgjedhor me angazhimet e OSBE-së, të tjera
detyrimet dhe standardet ndërkombëtare për zgjedhjet demokratike, si dhe legjislacionin kombëtar. Per vëzhgimin afatshkurtër te zgjedhjeve, u formua një Mision Ndërkombëtar i Vëzhgimit të Zgjedhjeve (IEOM) si një përpjekje e përbashkët e ODIHR LEOM, një delegacion i Asamblesë Parlamentare të OSBE-së dhe delegacioni i Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës.
Deklarata e Gjetjeve Paraprake dhe Konkluzionet e lëshuar nga IEOM në 26 Prill përfundoi
se “Në zgjedhjet e 25 Prillit, votuesit kishin një zgjedhje të kandidatëve, të cilët ishin në gjendje të bënin fushatë të lirë, nën një kornizë ligjore e cila respekton liritë themelore. Pas një marrëveshje përparimi
duke i dhënë fund një ngërçi politik, palët kryesore të interesit kishin besim të mjaftueshëm në zgjedhjet për të marrë pjesë në një Komision Qendror i Zgjedhjeve i reformuar (KQZ) iu përkushtua mbikëqyrjes së zgjedhjeve procesi në mënyrë të organizuar dhe transparente, përkundër detyrimeve të reja të rëndësishme, përfshirë implementimi i teknologjive të reja. Partia në pushtet nxori avantazh të rëndësishëm nga ai detyrim, duke përfshirë përmes kontrollit të tij të administratave lokale, dhe nga keqpërdorimi i burimet administrative. Kjo u amplifikua nga mbulimi pozitiv i institucioneve shtetërore në media. Pretendimet për blerjen e votave nga partitë politike ishin përhapëse gjatë fushatës dhe një numër i lartë e hetimeve u hapën në këtë drejtim. Në një numër të kufizuar të qendrave të votimit dhe numërimeve të vëzhguara, procesi ishte kryesisht transparent dhe i qetë ”.
Zgjedhjet parlamentare u mbajtën pas një marrëveshje politike përparimi të arritur në qershor
2020, e cila u pasua nga reforma zgjedhore. Zgjedhjet u zhvilluan në sfondin e vazhdimit
bisedimet e pranimit me Bashkimin Evropian. Kushtetuta garanton liritë themelore, dhe përkundër disa paqartësive dhe mospërputhjet, Kodi Zgjedhor shërben si një bazë e përshtatshme për zhvillimin e zgjedhjeve demokratike.
Ndërsa ndryshimet në korrik 2020 në Kodin Zgjedhor u bazuan në një konsensus të gjerë politik dhe
ndoqi një proces konsultativ gjithëpërfshirës, ndryshime të mëtejshme kushtetuese dhe zgjedhore të miratuara në Tetor 2020 nuk u parapri nga konsultimi i duhur me palët e interesit.
Ndërsa një numër i ODIHR dhe Rekomandimet e Komisionit të Venecias u adresuan në ndryshimet legjislative, të tjera rekomandimet mbeten të papaguara, përfshirë ato që lidhen me de-politizimin e nivelit më të ulët komisionet zgjedhore, të drejtat e votimit të personave me aftësi të kufizuara, përgjegjësia penale për shpifje dhe përdorimi i materialeve të fushatës në lajme.
140 anëtarët e parlamentit u zgjodhën për një mandat katër-vjeçar përmes një rajoni të modifikuar së fundmi sistemi i përfaqësimit proporcional, me votuesit në gjendje të hedhin vota preferenciale në 1 nga 12 rrethet shumë-anëtare. Sistemi lejon kandidatë të pavarur, por nuk u garanton atyre të barabartë
mundësi krahasuar me kandidatët e partisë, në kundërshtim me standardet ndërkombëtare dhe OSBE.
Republika e Shqiperise
Zgjedhjet Parlamentare, 25 Prill 2021
Raporti Përfundimtar i Misionit të Vëzhgimit të Zgjedhjeve të ODIHR-it
votojnë Parlamenti i ri do të mblidhet në shtator 2021, pas certifikimit të rezultateve të zgjedhjeve dhe betimi i anëtarëve të rinj.
Zgjedhjet parlamentare ishin përgjithësisht të organizuara mirë nga administrata zgjedhore. I sapoformuari KQZ-ja me tre degët e veta të ndara mori përgjegjësi të reja të gjera pas legjislacionit të fundit ndryshimet. Pavarësisht nga vonesat, përfshirë miratimin e rregulloreve thelbësore, fillimin e një fushatë për edukimin e votuesve dhe trajnimin e stafit të sondazheve, KQZ arriti të përmbushë në mënyrë adekuate pjesën më të madhe detyrimet e saj, duke përfshirë edhe ato të reja komplekse që lidhen me identifikimin elektronik të votuesve. Ka funksionuar në mënyrë transparente dhe të mbajtura seanca publike të transmetuara drejtpërdrejt dhe të hapura për pjesëmarrje nga palët e interesuara. Në përgjithësi, administrata zgjedhore në të gjitha nivelet gëzonte besimin e palëve të interesuara. Lëvizja drejt futjes së votimit elektronik ishte pjesë e marrëveshjes politike dhe 2020 reforma zgjedhore. KQZ-ja pilotoi teknologjinë e re të votimit dhe numërimit në 32 qendra votimi në Tiranë nga gjithsej 5,199 qendra votimi në vend. Afati kohor shumë i shkurtër për implementim e bëri të mos lejojë ligjërim thelbësor publik dhe kontroll të pavarur të teknologjive të reja.”
RAPORTI FINAL I ODIHR
