Investigim/ Ujërat e zeza kanë “pushtuar” qytetin dhe bregdetin e Durrësit

0
183

Përgjatë periudhës së antikitetit, kur qytetet kryesore të Evropës vuanin nga derdhja e ujërave të zeza në rrugë dhe bashkë me to përhapjen e epidemive, qyteti i Durrësit ishte i pajisur me kanale higjeno-sanitare.

Sipas arkeologut Fatos Tartari, pjesa më e madhe e kanaleve të zbuluara rreth qendrës së qytetit antik, i përkasin të njëjtit rrjet. Ato hasen që pranë Lulishtes së Mauzoleumit të Dëshmorëve, e deri tek termat pas teatrit “Aleksandër Moisiu”. Mendohet se nëpërmjet një kanali kryesor, që ishte kolektori që pasi i mblidhte shkarkimet e lagjeve fushore, i depozitonte ato në det në mënyrë të pavarur.

Por megjithëse jemi në shek. XXI, duket se nuk ka ndryshuar shumë mënyra e menaxhimit të ujërave të zeza në qytet. Citizens Channel ka kryer një monitorim në bregdetin e Durrësit, në muajt shtator 2017 – janar 2018, konkretisht në pikat: Plazhi Rinia – Porto-Romano – Kallm – Currila – Vollga – plazh Durrës – Shkëmbi i Kavajës, si edhe zona e ish-Kënetës, Spitallë, përfshirë lagjet qendrës së qytetit.

Kështu qyteti i Durrësit duke nisur që nga qendra e tij, e deri në periferi, ka probleme me sistemin e kanalizimeve të ujërave të zeza. Siç pohoet nga Ujësjellës Kanalizime Durrës, arsyeja kryesore është mungesa e investimeve ndër vite, e cila nuk ka qenë në raport me shtimin e numrit të popullsisë.

Si pasojë, pas reshjeve të shiut në qytet shpesh uëjrat e zeza dalin në sipërfaqe nga mungesa e kanalizimeve të ndara për ujërat e shiut dhe ato të zeza.

Ndërsa në periferi mungesa e kanalizimeve ka sjellë përdorimin e kanaleve bujqësore të ndërtuara përpara viteve’ 90, që shkrakohen në bregdetin e Durrësit. Kjo gjendje është larg asaj që parashikon ligji “Për menaxhimin e integruar të burimeve ujore”, ku në nenin 67, shkruhet se „në brigje, plazhe dhe në zonat e vërshimit ndalohet shkarkimi i ujërave të ndotura urbane e industriale të patrajtuara”.

Megjithatë projekti më i rëndësishëm që po i jep zgjidhje pak nga pak situatës, është marrëveshja midis qeverisë shqiptare dhe Bankës Botërore, që ka ofruar një kredi me vlerë 85 milion dollarë, ku përfshihen edhe investime për rrjetin e ujit të pijshëm.

Sipas draftit të Planit të ri Rregullues të Territorit për qytetin e Durrësit, rezulton se ka “prioritet të lartë” zgjerimi i rrjetit të kanalizimeve kryesisht në lagjet 1 dhe 18, ndërsa lagjet e tjera kanë gjithashtu nevojë për tu rinovuar. Ndërsa zonat periferike, si ish-Këneta, Spitalla, Porto-Romano etj., kanë “prioritet të lartë” përmirësimi dhe zgjerimi të rrjetit të kanalizimeve.

Simboli i turizmit, i pushtuar nga ujërat e zeza

Në muajin shtator të vitit që lamë pas, në fillim të shëtitores “Taulantia”, në vijim të projektit ‘Veliera’, u kryen punime për hapjen e një kanali që do të shërbente si kolektor shkarkues i ujërave.

Agjencia Kombëtare e Bregdetit (AKB) u informua për punimet nga Citizens Channel dhe pas verifikimit të rastit, na njoftoi se “gojarisht ishte informuar nga Bashkia Durrës se investimi po kryhej nga ajo dhe Ndërmarrja e Ujësjellës Kanalizimeve Durrës (UKD) dhe se kolektori do të shkarkonte ujërat e shiut”.

https://www.facebook.com/citizenschannel/videos/1829572687346485/

Për këtë tubacion me gjatësi rreth 120 metra linear, UKD pohon se ai do të shërbejë për shkarkimin e ujërave të shiut. Por nga monitorimi disa mujor, na rezultoi se me datë 25 dhjetor 2017, ky tubacion funksiononte megjithëse nuk kishte reshje shiu dhe dukej se shkarkonte ujëra të zeza.

Në përgjigjen e Agjencisë së Basenit Ujor Ishëm-Erzen, na bëhet me dije se, “nuk disponohet leje për këtë derdhje të re në bregdetin e Vollgës”. Më tej çështja i dërgohet për kompetencë Inspektoriatit të Ujërave dhe i lihet porosi që të kthej përgjigje edhe për pikat e tjera ku shkarkohen ujëra të zeza, që konstatuam.

Ndotja e plazhit dhe ndikimi tek turizmi

“Ujërat e zeza janë sabotatori më i madh i turizmit. Që të derdhi një qytet ujërat e zeza në det, është e kotë të flasi për turizëm, kur ai rrezikon shëndetin e qindra njerëzve”, thotë eksperti i mjedisit, Xhemal Mato.

Kanali i shkarkimit të ujërave rurale në Plepa, pranë zonës së Shkëmbit të Kavajës, grumbullon ujërat urbane të gjithë zonës rurale të Rrashbullit dhe të ndërtesave të ndërtuara pas shinave të trenit.

Sipas Agjencisë Kombëtare të Mjedisit, zona e kanalit në Plepa, rezulton se në vitin 2017 ka cilësi shumë të keqe krahasuar me vitin paraardhës.

Pyetur për këtë, inxhinieri i UKD-së, Bledar Metalla, tha se, “problemi qëndron tek fshatrat në periferi të qytetit që shkarkojnë ujërat e zeza në këtë kanal”.

Sipas Raportit të Gjendjes në Mjedis për vitin 2015, rezulon se për këtë kanal Ujësjellës Kanalizimeve Durrës i ishte lënë si masë për tu përmirësuar vendosja e depuratorit për pastrimin e ujërave të ndotura urbane, para se ato të shkarkohen në det, të paktën gjatë sezonit veror.

Nga vëzhgimi ynë më datë 8 tetor 2017, nuk u evidentua prania e ndonjë depuratori, që të filtronte këto ujëra të ndotur. Pranë kanalit të ujërave të zeza kalon edhe një tubacion për furnizimin me ujë të pijshëm, një pjesë e të cilit ishte mbuluar nga mbeturinat urbane. Kjo zonë, ashtu si edhe ajo e “ Vollgës” dhe Currilave, përdoren për peshkim.

“Kam 20 vite që investoj në këtë biznes. Vit për vit, në të gjitha takimet që bëjmë, si me pushtetin vendor edhe atë qendror, që të gjitha kanë mbetur vetëm në kuadrin e fjalëve. Kemi dy vite që po punojmë shumë me turistë të huaj. Kemi mungesë të ujit të pijshëm dhe të kanalizimeve”, na thotë një prej administratorëve të një biznesi turistik në zonë.

Megjithë investimin e Ujësjellës Kanalizmeve Durrës në zonën e Plazhit, nga monitorimi i ynë në muajin tetor të vitit që lamë pas, rezultoi se përgjatë bregdetit ka ende tubacione që shkarkojnë ujëra në det. Në disa prej tyre u konstatua prania e pusetave me ujëra të ndotur, ndërsa më datë 2 dhjetor 2017, konstatuam së këto kanale shkarkonin ende, por vetëm në raste kur kishte reshje shiu. Kjo nuk e përjashton mundësinë e përzierjes me ujëra të ndotur që mund të vijnë si pasojë e shkarkimeve të paligjshme të ujërave të zeza në kanalizmet e ujërave të shiut që kalojnë mbi kodër.

Gjatë monitorimit të vijës bregdetare (Sektori) Plazhi Rinia (shtator 2017) dhe plazhi i Kallmit (dhjetor 2017), konstatoi mungesë kanalizimesh dhe derdhje të ujërave të ndotur në det. Kjo ndodh kryesisht përgjatë stinës së verës, kur këto subjekte edhe operojnë.

Por Plazhi Rinia kërkon një trajtim edhe më të kujdesshëm, pasi aty gjendet një ligatinë që shërben si vend riprodhimi për shpendët shtegtar ujor.

“Ne do të bëjmë një master plan dhe do të shohim se si do ta zgjidhim, pra nëse duhet të ndërtojmë disa stacione përpunimi që ta dërgojnë tek stacioni qëndror apo të ndërtojmë një mini-stacion”, na informon inxhinieri Bledar Metalla.

Aktualisht qeveria shqiptare po investon në zonën turistike të Gjirit të Lalzit. Projekti me vlerë rreth 13 milion euro ka të bëjë me ndërtimin e kolektorit kryesor të ujërave të zeza dhe Impiantin e Trajtimit të Ujërave të Përdorura në zonën turistike.

Për ekspertin e mjedisit, Xhemal Mato, “një nga mënyrat që mund të zhvillohet mirë trajtimi i ujërave të zeza në zonat rurale, që nuk kanë mundësi për investime të mëdha, është ndërtimi i ligatinave që arrijnë t’i pastrojnë ujërat e zeza në mënyrë biologjike”.

Kjo ka funksionuar sipas Matos në një projekt pilot që ata kanë kryer për ndërtimin e ligatinave, me synim reduktimin e ushqyesve që derdhen të patrajtuar në Lumin e Tiranës.

Ndërsa Olsi Nika nga “Eco Albania”, sjell edhe një dimension tjetër të përdorimit të ujërave të zeza, kur thotë se, “kemi rastin e qytetit të Zyrihut (Zürich) në Zvicër, që deri në 15 % të ujit që marrin nga rubineti për të pirë, e marrin nga cikli i trajtimit të ujërave të zeza”.

Web Agency, Digital Agency, Web Development Agency

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here