I gjeni një qytet Migjenit

0
434

Krenar Zejno

 

 

Një shkëputje, vetëm një shkëputje çasti nga jeta në të cilën të gjitha ndjenjat u shitën për bukë dhe për pare.

 

MIGJENI-13Ja ku jemi, ende pas një shekulli nga Shekulli i ri i poetikës Migjeniane, me të njëjtin apel ndaj ‘vullneteve të ndrydhuna’, nën të njëtën frikë mos zhytemi prap në pellgun e mjerimit – të jemi një thumb i ngulun ndër trutë e njerzis. Nëmosqoftë, një endje shekullore pothuaj nën të njëjtën gjendje qerthullore.

Atë fatthënie-fatkobësi çka te vepra e Milloshit sot do ta emërtonim si profeci, e përbën ajo që realiteti ynë e bart si fatkeqësi faktike, të cilën e kemi gatitur vetë, bash ashtu siç ai nuk do ta donte kurrsesi.

As përvjetori i mbi njëqind i lindjes së Migjenit nuk e anullon thirrmën e tij dhe s’i gjegjet dot pikëpyetjes  O dhimbë krenare ndër vargjet e lira/ vallë a do prekish kënd ndër ndjesina? apo do vdesish si vdes gjethi në vjeshtë?                                                                                                        Frymëzim i em i pafat / që vjen e më djeg mu në gji / për kë po më flet? Për kë të shkruej?

Kushedi, sot mund të hasnit diku një qytet modern e të urbanizuar edhe pa asnjë poet, por s’do të gjenit dot askund një poet urban pa qytet. Si Migjeni i modernes në një vend ku ende s’ka qytet të mirëfilltë dhe qytetari mirëfilli. Edhe një shekull pas lindjes së tij dhe optimizmit rinor të kangës ‘na të birtë e shekullit të ri’.

Fakti i shqueshëm tashmë që Milloshi nuk pat paraardhës të drejpërdrdrejtë, dhe nuk solli dot as pasardhës migjenian përgjatë shekullit të tij e veçon atë jo thjesht si një ishull letrar, por edhe një fenomen kulturor-artistik singular. Porse, në dallim nga të tjerët para dhe pas tij, Migjeni pati bashkëkohës të drejtpërdrdrejtë në botën e kulturës dhe artit modern.

Askënd nga letërsia jonë kjo hapësirë nuk dot ta pranonte më legjitimisht se Migjenin në lidhje me kushtin thelbësor të modernitetit, atë çka sot e cilësojmë si bashkëkohësia. Sepse, askush si ai nuk është vendosur aq sinkron me kohën dhe kontemporanen.

Askush si ai, nuk u atashua dot tek ai shpërthim modernizmi i rrymave dhe gjinive artistike njëkohësisht me arritjet botërore, ku simbolizmi si rebelim i ngritur në rrafshin estetik dhe ekzistencializmi me turrjen dhe kalljen te vetja e ndërgjejgja u bënë dy shinat që përshkojnë gjithë artin e shekullit XX, e njëherit janë edhe binarët e veprës shkënditëse të Migjenit, rebelit që votrën e shtëpis e la të shkretë.

Ai është modeli emblematik i të qenit shkrimtar artist, ashtu si shekulli i tij do të kategorizonte Apolinerin, Kafkën, Kamynë, Beketin e të tjerë.

Moderniteti i tij, me zhanret e ndërmjetme e jo kategorike që rrokin njëherësisht poezinë, prozën poetike, skicën letrare, tregimin shkurtër, e deri me titujt novelëzë, baladë qytetse, kangë skandaloze, melodi e këputun, kangë që s’kuptohet, e ka edhe afinitetin me artet, imazhin, skicimin, vizatimin, që e bëjnë lëndën të ngjasojë edhe me një tablo apo fragment, një akuarel i beftë ose grafikë, gjer dhe elemente të fotografisë, dizajnit dhe tabloidit kinematografik, instalacionit apo dhe performancës prej arti të angazhuar, që ndërhyn te socialja dhe shqetësimi i kohës edhe komunitetit. Ashtu siç e bart edhe vetëdijen mbi vështirësinë e kuptimësisë së lëndës letrare të tij dhe moskuptimit të mundshëm apo deri dhe keqkuptimit e keqinterpretimit.

Miq krijues dhe dashamirës arti, iniciatorë të lëvizjes “Skena e Pavarur Kulturore” që ju dëshironi ta shpallni në ditën e përkujtimit të lindjes së Migjenit, rasti j’ua sjelltë për mbarë! Ju më kërkoni të sugjeroj në një faqe të vetme një titull për eventin e kësaj dite, një moto nën të e për të, mandej një skicë të shkurtër dhe ndonjë ide projekti në vijim. Mirëpo, për ta kryer këtë lypset një ekonomi fjale dhe një distilim spikame saqë më mbetet të thërras në skenë vetë Migjenin, mjeshtrin e vocërr të sublimes therrëse, të dhimbur e madhështore. Kësisoj, po ju propozoj në intimitet dhe me zë të ulët e mes nesh ‘njenën nga ato’ projekte me shance suksesi dhe mbase premisa pranimi… nëmos sot, shekullin tjetër! (si këmbim do t’ju lutesha me përgjërim që nëse do të ngjisnit ndonjë aktor në skenën tuaj për të recituar Migjen, i thoni të mos i keqinterpretojë me britma vargjet e lira, por veç t’i psherëtijë siç do ta donte poeti. O,si nuk kam një grusht… malit që hesht, e mandej Perëndi, ku je! nuk është oktavë vokalicash në garë por e njëjta frazë shpirti dhe i njëjti maraz me atë të Nënë Terezës mbi kryet e mjerimit njerëzor) Faza e parë: I lypni pasunarëve të rinj të qytetit ose asoj mishi të kënaqun të shtetit, nën refrenin zotni, të lutem zotni, më fal ndoj send… sa për të bërë një shtatore migjeniane fëminore që t’i përngjajë Milloshit, poetit qëndindfaqësh të madhështisë së letërsisë minore.

Faza e dytë: Nxirrnie këtë shtatore të ngrime në qytet dhe i kërkoni ndihmë bujarisë së teknologjisë qytetse ta pajisë atë me një burim zëri diku në trup, ku të jetë incizuar apeli për ‘një shkëputje, vetëm një shkëputje çasti nga jeta në të cilën të gjitha ndjenjat u shitën për bukë dhe për pare.’

Faza e tretë: Merrni qimen e derrit mbi të cilën u ngul trumcaku i vetvrarë i shoqërisë, kur pasi cicrroi një herë, cicrroi dy herë, cicërroi tri herë, mandej një crrr e gjatë e plot mallëngjim që ishte porosia e tij e fundit, testament i dhimbave të tij, kërcej prej brenës dhe ra mbi një qime të derrit ..

Lëshojeni këtë qime mbi maketin me lajle-lule të projektit urban të qind vjetëve të ardhëshme të kryeqytetit, lëreni të valvitet si flamur nga një lartësi sa një bojë njeriu…si e sjellte era trumcakun rreth qimes, si gjeli metalik në majë t’oxhaqeve tona, atbotë kur frynte veri…

Dhe aty ku qimja të bjerë mes ngrehinave kallpe të maketit, si ti vijë rasti e të fryjë era, mu aty i gjeni një pikë qytet migjenit, poetit të qytetit… dhe nguliteni shtatoren… deri në acarin e ardhshëm. E nëqoftëse as kjo nuk është e mundur, mbështeteni shtatoren nën një strehë ku të mundni, dhe ngulnie një pllakat të thjeshtë në trupin e saj, mundësisht në gjoks, si një porosi testamentare ose hajmali për brezin e ardhshëm…

Merrnie dhe çonie në qytet kët shtatore. Vendosnie në një shesh! Dhe si përmendore kushtonia ndokujt! Kushtonia atij që ka më shumë merita për kët vend! Po, ndoj ministrit o deputetit, o ndokujt tjetër… e në rasë se nuk gjeni ndonjë njeri që ka merita të mjaftueshme, atëherë kushtonia atij që ka merita ma pak: perëndis klasike.

E pacipë, t’i shtosh diç tjetër cipës së zbetë që mbulon mortjen e Bukurisë që vret, porse ja që jemi një shekull më pas dhe plot frikë e në rrezik nga dorëzimi i pashpresë edhe mungesa e empatisë! Dhe sërish Migjeni, poeti i mjerimit dhe i mjeranes sociale: Prandaj, shoqni, po deshe të mos lozin në kurriz tand ndrro format. Hiqi bragashat. Dhe vërtet ky kolektivitet shoqni që po don sot të bëhet shoqëri por ende s’ia ka mbërrit dot, në fakt ka nisë me i ndërru format e me i heqë bragashat. Si? Në tri trajta të reja që përbëjnë seicila një risi: Ose duke i zhveshur e riveshur mbrapsh dhe nxjerrë në dukje anën e brendshme, ose duke i veshur në kokë dhe lënë në pah gjithë çka më parë e mbulonin, ose duke i bërë bragashat balonë për sikterisje mjerane prej mjerimit neomigjenian!

 

 

Artan Maku: Reminishencat e Qendrës së Filmit, braktisën festivalin e fëmijëve!

 

Në mbyllje të edicionit të katërt të Festivalit Ndërkombëtar të filmit për Fëmijë, “AniFestROZAFA2013”, mbajtur në Shkodër, ideatori dhe organizatori Artan Maku është shprehur i zhgënjyer  me mosmbështetjen nga Qendra Kombëtare Kinematografike. Përballë kësaj indiference Maku vëren se kanë qenë të pranishëm shumë personalitete te Kinematografise të Europës dhe ECFA, të cilët u interesuan për zhvillimn e festivalitsi, dhe për filmin Shqiptar në përgjithësi. Për këta personalitete, shprehet Maku krijimtaria kinematografike shqiptare është e panjohur, e padëgjuar për ecurinë apo prezencën e saj në Europë, dhe në festivalet më të rëndësishme të saj. “Çuditërisht në këtë situate Qëndra Kombëtare e Kinematografisë me kryetarë Artan Minarolli mbyll derën nga frika, bllokon financimin që ky akitvitet mos të realizohesh, sepse politikat e zhvillimit të kinematografsë shqiptare dhe vlerat e filmave të krijuara Shqiptarë nga QKK janë vetëm numerike statistike për qeverinë dhe jo për t’u ballafaquar për këto situate. ( Kjo zbuloi politikat e QKK që vazhdon traditën e mashtrimit të 25 viteve më pare)”, është shprehur Maku.

Është bashkia e Shkodrës nuk është treguar e gatshme për të mbështetur këtë aktivitet, për të shfrytëzuar kështu mundësitë e pakta në interes të fëmijëve dhe qytetit, për ta përfshirë këtë nismë kulturore në hartën e gjeografisë evropiane, veçon ideatori i festivalit. “Pasqyrimi nga faqet e mediave Evropiane të vlerave monumentale, historike, kulturore, artëdashëse dhe mikëpritëse të qytetit të Shkodrës, por një situate e papritur u reflektua në Zyrat e Bashkisë të Shkodrës. Vepruan me indiferentizëm duke treguar mungesë të theksuar të cultures. Edhe këto zyra treguan se nuk ka asnje politike mbi të drejtat e fëmijëve, mbi Edukimin dhe Argëtimin e tyre. Kjo shkon edhe me tej duke u shoqëruar me veprime dhe projekte të papritura për të penguar propogandimin, prezantimin dhe zhvillimin e festivalit “AniFestROZAFA2013” nga organizatorët siç ka qënë në traditën në edicioneve të shkuara”, përfundon letrën e tij Maku, dërguar për mediat.

Web Agency, Digital Agency, Web Development Agency