18 maj 2020 I nderuari Donald J. Trump Presidenti i Shteteve të Bashkuara Shtepia e Bardhe 1600 Avenue Pennsylvania, N.W. Uashington, DC 20500 CC: Michael R. Pence, Zëvendës President i Shteteve të Bashkuara Michael R. Pompeo, Sekretari i Shtetit Anëtarët e Komitetit të Senatit të Shteteve të Bashkuara për Marrëdhëniet me Jashtë Anëtarët e Komitetit të Senatit të Shteteve të Bashkuara për Shërbimet e Armatosura Anëtarët e Komitetit të Dhomës së Shteteve të Bashkuara për onështjet e Jashtme Anëtarët e Komitetit të Dhomave të Shteteve të Bashkuara për Shërbime të Armatosura Anëtarët e Grupit të ështjeve Shqiptare Amerikane Philip S. Kosnett, Ambasadori amerikan në Republikën e Kosovës Yuri Kim, Ambasadori amerikan në Republikën e Shqipërisë
I nderuar Z. President,
Ne, organizatat qytetare, fetare, kulturore dhe humanitare të nënshkruara, shqiptare amerikane, me një elektorat që tejkalojnë një milion kombëtar, më të përqendruar në rrethet elektorale në të gjithë NY, NJ, CT, MA, MI, IL, IL, TX, FL, PA, WI dhe AZ, po shkruajnë për të afirmuar vlerësimin tonë për përfshirjen e drejtpërdrejtë të Shteteve të Bashkuara (SH.B.A.) në Ballkan, së fundmi për të zgjidhur procesin e normalizimit të Republikës së Kosovës (referuar edhe si “Kosova” në këtë dokument) me Serbinë.
Ne gjithashtu po shkruajmë për të shprehur shqetësimet tona serioze në lidhje me drejtimin e politikës së jashtme amerikane në lidhje me marrëdhëniet me Kosovën Serbi. Siç jeni pa dyshim të vetëdijshëm, çlirimi dhe ndërtimi i shtetit në Ballkan ka qenë një përpjekje shumë e suksesshme bipartizane e Sh.B.A.-së me një investim të konsiderueshëm të SHBA, BE dhe NATO përgjatë 20 viteve të fundit. Sidoqoftë, këto arritje mund të mbështeten për shkak të qëllimeve të shkurtër të diplomacisë së zyrtarëve të caktuar në Kosovë, Serbi dhe mbase Shtetet e Bashkuara – të gjitha në emrin tuaj.
Kosovarët kanë frikë se lobimi serb mund të ketë dëmtuar busullën morale të SH.B.A.-së dhe SH.B.A.-të mund të shohin larg pasi Kosova është potencialisht e copëtuar edhe më shumë që i përshtatet ambicieve nacionaliste të Serbisë. Ndërsa SH.B.A. zyrtarisht e mohon zyrtarisht shtytjen për një rezultat të veçantë, fakti është që SH.B.A.-ja po e vendos peshën e saj prapa shifrave të caktuara me shpresën për nxjerrjen e një marrëveshje, kur ka shumë pak mbështetje të popullarizuara ose diasporë për nisma të tilla në këtë kohë. Për më tepër, meqenëse shqiptarët banojnë në të gjithë gadishullin Ballkanik, ne jemi të brengosur rëndë se çdo ndryshim i njëkohshëm i kufijve do të mbretërojë konfliktin dhe do të destabilizojë edhe një herë tërë rajonin. Kështu, ne protestojmë në terma më të fortë të mundshëm, veprimet e fundit të disa përfaqësuesve amerikanë, të cilët kanë nxitur pohimin e Serbisë në këto bisedime dhe krijuan një krizë politike të panevojshme në Kosovë, duke u dukur duke u bashkuar me figurat politike, të cilat mbështesin ndjekjet e politikës potencialisht destabilizuese për Kosovën dhe Serbinë, me ndikime të gjera përtej këtyre dy vendeve sovrane.
Për të qenë të qartë, ne dëshirojmë sukses në bisedimet midis dy vendeve në kohën e duhur dhe në kushtet e duhura. Për fat të keq, taktikat e fundit të SHBA në Ballkan nuk kanë ndihmuar në krijimin e këtyre kushteve të nevojshme, por përkundrazi u përdorën të ngacmojnë viktimat e konflikteve të fundit me shpresën për të qetësuar Serbinë (dhe duke i zgjatur interesat e Rusisë) ndërsa përpiqen të nxjerrin një “marrëveshje të dobishme” . E gjithë kjo, pavarësisht se Serbia i injoroi kushtet e 33 Marrëveshjeve bilaterale të kaluara midis dy vendeve dhe nuk tregon asnjë shenjë reciprociteti në marrëdhëniet e saj me Kosovën, e lëre më të njohin sovranitetin e Kosovës. Politika e jashtme amerikane në rajon duhet të ndryshohet menjëherë për të dhënë përparësi dhe promovuar paqen dhe drejtësinë e qëndrueshme në këtë rajon me probleme. Ne kemi marrë lirinë për të përmbledhur dhe bashkangjitur kësaj letre “Rekomandimet për adresimin e normalizimit të marrëdhënieve me Serbinë” që duhet të shërbejnë si shtyllat kryesore të këtyre negociatave.
Të kujtojmë se Serbia u kthye e lirshme aparatet e saj ushtarake dhe policore, vrau më shumë se 12,000, përdhunoi mbi 20,000 gra dhe burra dhe shpërnguli më shumë se një milion kosovarë të pafajshëm dhe shkatërroi shumë ekonominë e tyre dhe pronën personale. Alsoshtë gjithashtu e rëndësishme të përmendet se rreth 280 objekte të trashëgimisë kulturore janë shkatërruar nga forcat serbe gjatë viteve 1998-1999 dhe tani janë plotësisht ekzistuese. Për më tepër, mbi 7,000 objekte të trashëgimisë kulturore të luajtshme u hoqën nga Muzeu Kombëtar i Kosovës dhe u dërguan në Serbi. Së fundmi, ka gjashtë site masakrash në Serbi të mbushura me kufomat e civilëve shqiptarë, njëra prej tyre vetëm 16 milje larg Beogradit. Rreth 700 kufoma të civilëve shqiptarë, përfshirë fëmijë, u gërmuan vetëm nga ai vend, ndërsa 1.460 njerëz janë ende të zhdukur. Serbia gjithashtu ka shumë intelektualë të shquar, aktivistë për të drejtat e njeriut, avokatë dhe anëtarë të shoqërisë civile që kanë shprehur në mënyrë të ngjashme shqetësimet e tyre për vazhdimin e politikave të përgjakshme të nacionalizmit të qeverisë serbe. Ne jemi dakord me ta që mos njohja e mizorive të kryera në Kosovë gjatë viteve 1998-1999 po parandalon që të pasojë një demokraci e vërtetë. Në mënyrë të ngjashme, diplomacia shtetërore serbe ka bërë shumë aktive dhe publikisht një seri fushatash negative që synojnë arritjen e mos njohjes së shtetësisë së Kosovës, shumë kundër pozicionit të politikës së mbajtur nga Sh.B.A që njohin pavarësinë e Kosovës. Këto ndërhyrje armiqësore dhe të qëllimshme kontribuojnë seriozisht në faktorët destabilizues në rajon.
Kosova nuk ka aleat më të madh se Shtetet e Bashkuara dhe mbështet udhëheqjen e fortë amerikane në botë. Për më tepër, ndërsa Serbia pohon se anëtarësimi në Bashkimin Evropian (BE) mbetet qëllimi i saj i politikës së jashtme, është shqetësuese që Rusia, Kina dhe mbase tani edhe SH.B.A., me dëshirë apo jo, po nxisin idenë se ripërcaktimi i kufijve është e shëndoshë politika e jashtme e shekullit 21 në Ballkani megjithë historinë duke demonstruar vazhdimisht të kundërtën. Shtë gjithashtu e vështirë të vlerësohet logjika e përputhjes së SHBA me një drejtues si Presidenti i Serbisë Vuçiç, i cili ka bërë shumë vërejtje inflamatore kundër Shteteve të Bashkuara, përfshirë një incident të fundit ku ai u tha ligjvënësve amerikanë që ushtarakët amerikanë dhe gratë duhet të ekstradohen në Serbi për të përballen me ndjekjen penale për ndërhyrjen e NATO-s.
Ndjekja diplomatike amerikane për një “fitore” pirrike është e padrejtë dhe largohet nga vlerat amerikane, veçanërisht duke marrë parasysh që Serbia orkestroi një fushatë që të kujton një Holokaust të ditëve moderne në Evropën Juglindore. Ne nuk mund ta imagjinonim që përfaqësuesit e SH.B.A.-së sot të jenë bashkëpunëtorë me politika të shikimit të shkurtër, të cilat nuk u shërbejnë interesave të popullit të Kosovës dhe rrezikojnë të forcojnë trashëgiminë tuaj të angazhimit në këtë rajon pasi situata vazhdon të shpërndahet. Si amerikanë dhe si përfaqësues të komunitetit më të gjerë shqiptar amerikan, ne kërkojmë pjesëmarrje më të gjerë dhe transparencë me një shprehje të drejtpërdrejtë të vullnetit të popullit të Kosovës në këto bisedime. Komuniteti shqiptaro-amerikan është shumë mbështetës i një procesi të vazhdueshëm të normalizimit, i paraparë mbi marrëdhëniet reciproke dhe miqësore midis vendeve fqinje, me mbikëqyrjen dhe pjesëmarrjen e strukturave Euro-Atlantike, por jo pa prioritetin më të lartë, duke u vendosur në drejtësi për Kosovën, e cila vuajti shumë nga Agresioni serb.
Shqiptarët janë ndër aleatët më të qëndrueshëm të SH.B.A. në botë, dhe ne gjithmonë i kemi mbështetur përparësitë e politikës së jashtme të Shteteve të Bashkuara në Ballkan dhe më gjerë. Ne, si shqiptaro-amerikanë, përfaqësojmë gjithçka që është më e mira për Amerikën, si anëtarë krenarë ushtarakë amerikanë, pronarë të afarizmave dhe drejtuesve dhe qytetarëve të etur për të përmbushur detyrat tona qytetare. Një përmirësim në kanalet e komunikimit dhe përpjekjet bashkëpunuese midis qeverisë amerikane dhe komunitetit shqiptaro-amerikan është i dëshirueshëm, pasi komuniteti ynë është i gatshëm të ofrojë ekspertizën, njohurinë, përvojën dhe kontaktet e tij për të arritur një paqe dhe stabilitet të qëndrueshëm në Ballkan.
Më në fund, ne jemi për një partneritet të fortë, reciprokisht të dobishëm dhe të përhershëm midis Republikës së Kosovës dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës, midis Republikës së Shqipërisë dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës, dhe shqiptarëve etnikë kudo që shikojnë në SHBA si një fener lirie, demokracie dhe shprese. Miqësia e vërtetë, siç është ajo që shqiptarët i ofrojnë Amerikës, nuk duhet të lihet pas dore ose të harrohet. Le të përdorim përvojat më të fundit për fatkeqësinë si një mundësi mësimi dhe një gur themeli drejt krijimit të një partneriteti të vërtetë për avancimin e interesave të ndërsjellë të Sh.B.A.-së, të Shqipërisë dhe të interesave të tjera demokratike në të gjithë Ballkanin.
Faleminderit me mirësi për konsideratën dhe vëmendjen tuaj për shqetësimet tona.
Paraqitur me respekt nga,
Shoqata Shqiptaro Amerikane – Ana e Malit – NY / NJ / CT
Shoqata Shqiptaro-Amerikane “Gjon Buzuku” – Chicago, IL
Shoqata Shqiptaro-Amerikane “Prespa” – Chicago, IL
Shoqata Shqiptaro-Amerikane “Uskana” – Chicago, IL
Shoqata Shqiptaro-Amerikane “Valet e Liqenit” – Chicago, IL
Shoqata e Komunitetit Shqiptar Amerikan
Komuniteti Shqiptaro Amerikan i Illinois
Qendra Kulturore Shqiptaro Amerikane e Teksasit
Qendra Kulturore Shqiptaro Amerikane – Phoenix, AZ
Qendra Kulturore Shqiptaro Amerikane – Los Angeles, CA
Fondacioni Kulturor Shqiptaro-Amerikan
Qendra Kulturore dhe Islamike Shqiptaro Amerikane, Inc – Waterbury, CT
Qendra Islamike Shqiptaro-Amerikane e Queens, NY
Shoqëria Mosemërore Shqiptaro-Amerikane e Detroit, MI
Qendra Islamike e Komunitetit Mysliman të Amerikës Amerikane – Waterbury, CT
Organizata Kombëtare Shqiptare Amerikane
Veteranët e Luftës Shqiptare Amerikane
Organizata e Grave Shqiptare Amerikane – “Motrat Qiriazi”
Televizioni i Komunitetit Shqiptar – Detroit, Michigan
Shoqata e Biznesit në Diasporë
Grupi i Mediave Shqiptare / Faqet e Verdha të Amerikës Shqiptare
Arqipeshkvia Ortodokse Shqiptare e Amerikës
Rrjeti i Profesionistëve dhe Sipërmarrësve Shqiptarë
Qendra Rinore Shqiptare e Greenwich, CT
Televizioni Albdreams
Fondacioni Vëllezërit Bytyqi
Fondacioni Don Simon Filipaj
Manastiri i parë shqiptar Teqe Bektashiane – Taylor, Michigan
Fondacioni UNË E DU KOSOVËN
Fondacioni Global Shqiptar
Shoqata e Madhe e Malsisë – Michigan dhe NY / NJ / CT
Shtëpia Harry Bajraktari
Shoqata e Kosovës e Miçiganit
Shoqëria e Kosovës e Bostonit
Shoqata Patriotike Kraja / Shoqata Kraja
Revista Kuvendi
Lidhja e Diasporës Shqiptare nga Maqedonia – Chicago, IL
Fondacioni Lukaj
Shoqata Shqiptare Amerikane e Masaçusets “Shoqata Besa” – Boston, MA
Kisha jonë Katolike Zonja jonë e Shqiptarëve – Michigan
Shoqata Patriotike e Dibrës
Fondacioni Plave dhe Guci
Shoqata Rugova / Shoqata Rugova
Shoqata Skenderbej / Shoqata Shqiptaro Amerikane Skenderbej
Shoqata Shqiptaro-Amerikane Ulqini / Shoqata Ulqini – Chicago, IL
Rekomandime për adresimin e normalizimit të marrëdhënieve me Serbinë
Ndërsa miqësia historike midis Kosovës (dhe më gjerësisht, të gjithë shqiptarëve) dhe Shteteve të Bashkuara është e padiskutueshme, është e vështirë të kuptohet se si një përfaqësues amerikan mund të justifikonte ngritjen e institucioneve të Kosovës në fazat e hershme të përparimit kundër gati 20 viteve të korrupsionit institucional të toleruar. Politika e jashtme amerikane nuk duhet të jetë anësore me vetë-interesin e politikanëve serbë dhe kosovarë (disa prej të cilëve mund të përballen me ndjekje penale) në mënyrë që të shfrytëzojnë individë të tillë të kompromentuar për të mbështetur ndarjen e Kosovës dhe përfundimisht një marrëveshje të pashpjegueshme të keqe për Kosovën, SHBA dhe mbase edhe Serbia. Ne besojmë, si shqiptaro-amerikanë, që kemi të drejtë të kërkojmë që Shtëpia e Bardhë, Departamenti i Shtetit i SHBA (DOS) dhe Ambasada e SHBA në Prishtinë të shërbejnë si instrumente për avancimin e parimeve demokratike dhe zhvillimin ekonomik në Kosovë, përkundrazi sesa lehtësimi i interesave dhe agjendave të kompromentuara.
Kështu, ne ju kërkojmë që të merrni parasysh rekomandimet tona specifike për dialogët në vazhdim, më poshtë:
Ne nuk duhet të nxitojmë! Ne lutemi me secilën palë të përfshirë nga qarqet amerikane dhe BE që ky proces të trajtohet seriozisht dhe të sigurojë kohën e duhur për të lejuar diskutime të përshtatshme dhe reciprocitet të vërtetë në shkëmbime.
Ne duhet të adresojmë siç duhet rrëmbimin e përpjekjeve të fundit të qeverisë kosovare përpara se të vazhdojmë më tej me negociatat e Serbisë. Ka pasur një protestë të madhe publike kundër asaj që ndodhi kohët e fundit me votimin e mosbesimit në Parlament dhe kjo tani duhet të adresohet me zgjedhje të reja, në mënyrë që çdo hap të mëtejshëm të ketë legjitimitetin dhe të shprehë vullnetin e njerëzve në negociata. Shortdo gjë më pak se kjo është thjesht një imponim i paligjshëm dhe reflekton braktisjen e SHBA nga miqësia e madhe që ka gëzuar me popullin e Kosovës. Shumë përfaqësues të shumtë të DOS-it me mbi 30 vjet përfshirje në rajon, duke shërbyer si në administratat republikane ashtu edhe në atë demokratike, kanë bërë kërkesë me ju dhe zyrën tuaj për të ndërhyrë, duke ditur shumë mirë se çfarë ka shfaqur në dekadat e fundit në rajon, më së shumti dukshëm krimet kundër njerëzimi që është ekzekutuar nga Serbia, përfshirë ato të kryera nga shumë prej të njëjtëve udhëheqës që udhëheqin atë vend sot. Historia gjithashtu na tregon se një paqe e rehatshme nuk vjen nga padrejtësia dhe procedurat jolegjitime, por më shumë nga drejtësia dhe zbulesa e së vërtetës.
Asnjë marrëveshje nuk duhet të përfshijë shkëmbim territoresh dhe asnjë fushë me status të veçantë. Kosova ka dëshmuar pjekurinë e saj dhe ofron trajtim të jashtëzakonshëm sipas kushtetutës së saj për të gjitha pakicat e ndryshme etnike dhe njerëzit e të gjitha besimeve. Serbët përfaqësohen në mënyrë disproporcionale në qeveri si një formë e veprimit afirmues vullnetarisht me Kushtetutën e Kosovës dhe u janë dhënë atyre një shumëllojshmëri të atributeve “super-qytetar” nga statutet e Kosovës. Iniciativat për ndarjen dhe shtimin e çrregullimeve të mëtejshme nuk kanë mbështetje popullore dhe kërcënojnë të shtojnë paqëndrueshmëri në një rajon të brishtë dhe mbase e shtyjnë rajonin përsëri në gjakderdhje kur kokat më të ftohta, me barinjtë e duhur, mund të japin një paqe të vërtetë midis fqinjëve, të paracaktuar për respekt të ndërsjellë, dëmshpërblime dhe drejtësia. Padyshim që kosovarët kërkojnë të shmangin rreziqet e Bosnjës, e cila ende vuan nga gdhendja dhe në thelb të lënë në harresë të pazgjidhur për një brez. Kosova është e gatshme të kalojë nga makthi i ngatërrimeve të së kaluarës me Serbinë dhe duke përparuar për të ndërtuar një të ardhme konstruktive. Së fundmi, bashkësia ndërkombëtare duhet të kërkojë që trajtimi i shqiptarëve në Serbi të marrë të njëjtat të drejta që gëzojnë serbët në Kosovë.
Dëmshpërblimet ekonomike duhet të bëhen pjesë e çdo procesi të paqes. Serbia duhet të heqë dorë nga pretendimet ndaj të gjitha fondeve të mbajtura në mirëbesim nga privatizimet e fundit si një pagesë për dëmin që u është imponuar qytetarëve të Kosovës. Këto privatizime gjithashtu kanë varfëruar likuiditetin e nevojshëm nga ekonomia e Kosovës, e cila ka ngecur edhe më tej rritjen e tyre ekonomike. Lëshimi i këtyre fondeve mund të jetë lehtësues i madh dhe të sigurojë një sens të vogël drejtësie. Asetet e tjera materiale të mbetura, si minierat Trepça, gjithashtu duhet të operohen për ekonominë e Kosovës dhe, nëse privatizohen, duhet që të gjitha të ardhurat të shkojnë drejt dëmshpërblimeve të mëtejshme për Kosovën.
Asnjë amnisti për ata që kanë kryer krime të paimagjinueshme. Asnjë person nga secila palë e konfliktit nuk duhet të jetë i lirë nga ndjekja dhe dënimi nëse ata kanë kryer krime para, gjatë ose pas kohës së luftës, qoftë brenda vendeve të tyre përkatëse ose në Hagë (nën ndjekje speciale). Në këtë rast, duhet të përmendim gjithashtu se duhet të ketë drejtësi për vrasjen e tre vëllezërve shqiptarë amerikanë. Agron (23), Mehmet (21) dhe Ylli (25) Bytyqi ishin shtetas amerikanë me origjinë shqiptare të Kosovës, të lindur afër agoikagos, Illinois dhe që jetonin në New York City. Ata u vranë në gjak të ftohtë pas luftës në Kosovë gjatë një misioni humanitar dhe vrasësit e tyre ende nuk janë paraqitur para drejtësisë. Presidenti Vucic u ka premtuar zyrtarëve amerikanë dhe publikut amerikan se ai do ta shihte çështjen të zgjidhur, por kështu i ka mbrojtur vetëm ata që janë përgjegjës. Amnistia nuk është një ilaç dhe nuk do të lejojë shërimin në zonë. Ne besojmë plotësisht se vetëm drejtësia restauruese pas një konflikti të zgjatur lejon një paqe të qëndrueshme. Me pak fjalë, ne nuk mund të zbardhim të kaluarën e fundit dhe të bëjmë presion për një pajtim midis vendeve pa autorët që pranojnë krimet e tyre dhe të japin llogari për njerëzit që ata kanë dëmtuar dhe për ata që ende mungojnë.
Tregtia e Lirë dhe liria e lëvizjes. Me dëshmi respekti, reciprociteti në marrëdhëniet e tij dhe respektimi i ligjeve që rrjedhin nga traktati i paqes përfundimtare midis Serbisë dhe Kosovës, mund të ketë tregti të lirë dhe liri të lëvizjes dhe tregtinë e duhur ndërmjet vendeve. Të gjitha institucionet paralele serbe, që veprojnë me pandëshkueshmëri në Kosovë që nga lufta, duhet të deklarohen të paligjshme nga të dy palët dhe të ndiqen penalisht nëse nuk pushojnë dhe heqin dorë nga aktivitetet e tyre. Kalimet kufitare gjithashtu duhet të tregojnë profesionalizmin e vendeve të tjera evropiane me qartësi, aftësi të duhura gjuhësore dhe respekt për mysafirët që vijnë dhe largohen nga çdo etni.
Prania e shtuar ushtarake e SHBA dhe NATO në rajon është e mirëseardhur. SHBA ka qenë historikisht zëri më i besueshëm për paqen në rajon dhe Kosova do të shfrytëzonte aksesin e nevojshëm për praninë e zgjeruar në rajon. Ne e duartrokasim administratën Trump për ndriçimin e gjelbër të Forcës së Sigurisë së Kosovës, por SH.B.A. gjithashtu nuk duhet të përdorë kurrë kërcënimin e heqjes së trupave paqeruajtëse për të thelluar ndarjet politike brenda Kosovës në një kohë kur uniteti kombëtar është më i nevojshmi për t’u marrë si duhet (me efikasitet) në normalizimi ka rëndësi me Serbinë.
Ujësjellësi i Kosovës nuk duhet të ndërpritet. Kishte diskutime të kohëve të fundit që Kosova të humbasë kontrollin e vetëm të furnizimit me ujë më kritik si pjesë e tokës dhe shkëmbimeve ekonomike midis palëve. Kjo nuk guxon të lejohet të ndodhë pasi e lë vendin kaq të rrezikuar pa vetë-mirësjelljen e tij me ujë. Këto zona janë gjithashtu burim energjie nga Hidrocentrali, të cilin Kosova e kërkon dëshpërimisht. Duke pasur parasysh dëmin e shkaktuar nga dëmtimi i Serbisë në infrastrukturën thelbësore të Kosovës, shumë më tepër varësi tani mbështeten në atë që Kosova të ketë qasje në këto lehtësira për të qenë një gjendje funksionale normale.
Institucionet fetare brenda të gjitha besimeve në Kosovë duhet të rrjedhin të gjitha fondet hyrëse përmes llogarive transparente dhe të raportuara. Kjo do të eliminojë çdo ambicie të jashtezakonshme jashtëtokësore nga forcat e jashtme dhe do t’i trajtojë si duhet këto organizata si bamirëse dhe nuk do t’i lejojë agjentët për paqëndrueshmëri të maskohen si organizata të bazuara në besim. Shqiptarët janë një shoqëri shumëpalëshe, që respekton të gjitha fetë, ose edhe zgjedhja e dikujt që të mos besojë, por duhet të lejohet të mbrohet nga forcat që kërkojnë të përdorin fenë për të sjellë ndarje të urrejtura dhe dëmtime të mëtejshme për rajonin.
Kosova dhe Serbia duhet të miratojnë një plan të konsiderueshëm për investimet amerikane dhe angazhimin ekonomik afatgjatë. SH.B.A. duhet të punojë me BE dhe vendet / organizatat e tjera donatore për të mbështetur një axhendë të përbashkët zhvillimi ekonomik midis dy vendeve që kryesisht promovon rizhvillimin e zonave të shkatërruara nga lufta. Këto investime mund të jenë të nevojshme për ta përkulur Serbinë drejt paqes dhe për ta ndihmuar Kosovën të shërohet më plotësisht. Këto të ardhura duhet të jenë proporcionale me zonat më të dëmtuara nga lufta, me vëmendje të veçantë sektorit të energjisë në Kosovë dhe infrastrukturës tjetër kritike. Interesat e biznesit amerikan janë të mirëseardhura nga populli i Kosovës si pjesë e këtyre nismave dhe do të kontribuojnë në forcimin e praktikave të biznesit dhe zyrtarizimin e infrastrukturës ligjore në vend.
Kosovës dhe Serbisë duhet t’i sigurohet integrimi në organin e BE-së nëse ata të dy respektojnë kushtet e një traktati të duhur midis tyre dhe duhet të hyjnë njëkohësisht. Në ndërkohë, Serbia duhet të ndalojë të gjitha përpjekjet për të penguar njohjen e pavarësisë së Kosovës dhe ngjitjen në organizatat ndërkombëtare, si Kombet e Bashkuara etj. Deri në integrimin në BE, qytetarët e të dy vendeve duhet të kenë arsimimin, pensionet, sigurimet etj. Të respektuara në të dy vendet reciprokisht. Serbia (dhe Kosova nëse ka raste të ngjashme) gjithashtu do të kërkohet të heqin materialet denigruese nga materialet e tyre arsimore për të adresuar larjen e trurit dhe diskriminimin që ende mësohet në Serbi ndaj shqiptarëve.
Anydo traktat paqeje duhet të njihet dhe garantohet nga Këshilli i Sigurimit i KB, BE, SH.B.A. dhe NATO, por vetëm pasi marrëveshja fiton mbështetje të gjerë brenda secilit vend.
