Erneta Shevroja
KQZ i hap rrugë referendumeve. Pajisë 126 nga 135 komuna/bashki me formulatin tip ku ata do të shprehen kundër pro ose kundër shkrirjes së komunave dhe bashkive
Komisioni Qendror i Zgjedhjeve shqyrtoi dje kërkesat e 135 komunave dhe bashkive për fillimin e procedurave për referendum kundër reformës së re Administrativo-Territoriale me 61 bashki. KQZ-ja pasi mori në shqyrtim të gjitha kërkesat e grupeve nismëtare për zhvillimin e referendumit, miratoi kërkesat e 129 komunave dhe bashkive nga 135 gjithsej që kërkonin të merret mendimi i tyre para se të shkrihen. KQZ-ja me 4 vota pro, vendosi miratimin e kërkesës së nismëtarëve për pajisjen me fletë-tip për mbledhjen e nënshkrimeve të nevojshme për referendum vendor për çeshtjen e qeverisjes vendore të 129 komuna/bashki dhe modelin e fletës tip. Nga numri i përgjithshëm i kërkesave të dorëzuara në KQZ, 6 komuna nuk morën miratimin për pajisjen me fleta tip pasi kishin mungesë dokumentacioni. Fleta tip e miratuar nga Komisioni Zgjedhor përmban pyetjen “Dëshironi që kjo njësi të shkrihet?”.
Debati në KQZ
Ndërkohë në fillim të mbledhjes përfaqësuesi ligjor i Partisë Socialiste, Genc Gjonçaj kërkoi pezullimin e vendimmarjes nga ana e KQZ-së për shqyrtimin e kërkesave të grupeve nismëtare, me argumentin se ndarja e re administratiov-territoriale tashmë është depozituar në Gkykatën Kushtetuese nga deputetët demokrat. Arsyetimi i Gjonçaj ishte se, Komisioni Qendror i Zgjedhjeve duhet të priste deri në një vendim përfundimar të Gjykatës nëse do ta hedh apo miratojë ndarjen e re të territorit dhe më pas të fillonin procedurat. Përfaqësuesi i PS-së kërkoi që grupet nismëtare duhet të ishin prezente në komision, mungesa e tyre arsyetoi Gjonçaj, tregon se nuk janë qyetatërt që kundërshtojnë ndarjen e re por pas kërkesave fshihen grupe njerëzish që kanë interesa politike. Një tjetër pretendim i Gjonçaj ishte edhe mbështejta ligjore që kanë bërë grupet nismëtare për zhvillimin e referendumit kundër ndarjes së rë të territorit. Ai u shpreh se baza ligjore ku banzohen kërkesat për referendim dhe ajo e deputetëtve të PD-së është e njëjtë. Gjë që sipas tij fakton se mbas të kërkesave të grupeve nismëtare qëndron Partia Demokarike. “Besoj se e dini që në Gjykatën Kushtetuese është duke u zhvilluar ose është paraqitur një kërkesë nga PD-ja lidhur me shpalljen si anti-kushtetues të ligjit 515, për ndarjen administrative territoriale. Në kërkojnë pezullimin e shqyrtimit për kësaj kërkese banzuar në nenin 23 dhe për rrjedhojë edhe të kërkessave të tjera, pasi lehtësisht mund të verifikoni që ata janë fotokopje të njëra-tjetrës me pikë dhe preseje, të shkruara nga një dorë dhe nuk kanë lidhje me interesa të shprehura nga qytetarë”,- tha Gjonçaj. Në përgjigje ndaj këtij pretendimi, foli përfaqësesi i Parisë Demokratik, Njazi Kosovrasti. Ai tha se, “pretendimi që është e njëta çështje që gjykohet këtu dhe në Gjykatyë Kushtetuese kjo nuk është e vërtete, tjetër gjë ka ankimuar PD në Gj.K dhe tjetër gjë kërkojnë qytetarët në referendumet vendore”.
Ndërkohë, KQZ i konsideroi të paligjshme kërkesat e përfaqësuesit të PS-së dhe i hodhi poshtë si të pabazuara në rregullore dhe vijoi me shqyrtimin e një për një të kërkesave për referendume. Sipas Kushtetutës, KQZ-ja analizon vertetësinë e firmave që mblidhen dhe më pas 136 nismat i kalojnë Gjykatës Kushtetuese. Kjo e fundit brenda 60 ditëve vlerëson kushtetueshmërinë e tyre. Ndërsa më pas presidenti i Republikës brenda 45 ditësh cakton datën e mbajtjes së referendumit.
Debati në KQZ
Genc Gjonçaj: Këtu duhet të ishin prezent grupet nismëtare që kanë kërkuar referendum.
Lefteri Luzi: KQZ është vënë në lëvizje nga kërkesa individësh sepse të paktën formalisht në letra figurojnë emra personash.
Gjonçaj: Së paku përfaqësuesi i tyre të ishte këtu dhe të prezantonte kërkesën që i ka prezantuar KQZ-së. Do të doja të parashtroja edhe një kërkesë paraprake, lidhur me pezullimin e kësaj vendimmarrjeje.
Luzi: Që në krye të herës, administratori tha që janë njofuar palët me të gjitha mënyrat. Por nuk kanë ardhur.
Gjonçaj: Zhvillimi i një referenumi është një përgjegjësi shumë e madhe qoftë e institucionit, pra KQZ-së por edhe atyre që e kërkojnë. Dhe mosprezenca e tyre tregon që së paku janë neglizhent ndaj kërkesës. Po të ishin këtu do na e argumentonin cili ka qenë interesi i tyre publik apo grupit të interesit që përfaqësojnë. Por fakti që ata nuk janë, nuk është interesi i qytetarëve por i personave të komunave dhe bashkive të vendosur të mbrojnë interesa të veçanta politike. Kërkesa e dytë: besoj se e dini që në Gjykatën Kushtetuese është duke u zhvilluar ose është paraqitur një kërkesë nga PD-ja lidhur për shpallejen si anti-Kushtetuese të ligjit 515, për ndarjen administrative territoriale në Republikën e Shëqipërisë. Në fakt këtë kërkesë ne e bazojmë në nenin 23, dhe në zbatatim të këtij neni ne kërkojnë pezullimin e shqyrtimit të kësaj kërkese dhe për rrjedhioj edhe të kërkesave të tjera, pasi lehtësisht mund të verifikoni që ata janë fotokopje të njëra-tjetrës me pikë dhe presje të shkruara me dorë dhe nuk kanë lidhje me interesa të shprehura nga qytetarë, por është një dorë që një grupi personave. Besoj se e dini në Gjykatë Kushtetuese e është paraqitur nga PD-ja kërkesa për shfuqëzim të ligjit për reformën territoriale me argumentin se ky ligj nuk ka respektuar kriteteret e kushteuetshmerisë. I njëjti argument, dhe bazë ligjore përdoret edhe para KQZ-së me kërkesën për referendum ligjor ku baza ligjore dhe arsyetimi i kërkesës është pikërisht shkelja e nenit 108 të Kushtetutës.
Njazi Kosovrasti: Sa i përket pretendimit që kërkuesi duhet të jetë prezentë në sallë, kjo është një e drejtë e tyre dhe nuk është një detyrim ligjor. Pretendimi që është e njëta çështje që gjykohet këtu dhe në Gjykatë Kushtetuese kjo nuk është e vërtete. Tjetër gjë ka ankimuar PD-ja në Gjykatën Kushtetuese dhe tjetër gjë kërkojnë qytetarët në referendumet vendore. PD-ja në gjykatë ka kërkuar shfuqëzimin e një ligji, i cili sipas pretendimeve të PD-së është anti-kushtetues. Ndërsa kërkesat për referedume nuk kanë thënë asgjëkundi nëse kërkojmë shfuqëzimin e një ligji”. Qytetarët thonë duam të na merret mendimi në lidhje me shkrirjen e apo jo të komunave apo bashkive.
Gjonçaj: Unë besoj që letrat flasin qartë, merrni reference kërkesat e PD-së dhe krahasojeni me përmbajtjen që keni përpara. Janë e njëta gjë. Të dyja kundërshtitë i referohen nenit 108 të Kushtetutës. Jeni përpara të njëtës kërkesë.
Lefterie Luzi: Në këtë fazë kam detyrimin vetëm të miratojë fletën tip, sipas kodit. Këtë kam detyrim, objektin e shqyrton Gjykata Kushtetuese. I ka të ndara, unë nuk mund ta shqyrtoj objektin dhe pastaj të shkoj në Gjykatën Kushtetuese. Unë bëj procedurën, Gjykata Kushtetuese ka një fazë tjetër, ka objektin”,
Vera Shtjefni (anëtare e KQZ): Ne shqyrtojmë vetëm kërkesat nëse bazohen në ligj: që janë zgjedhës dhe njëherazi janë banorë të komuniteteve respektive në emer të të cilave bëhet kërkesa. Kërkesa për pezullim është abzolutisht pa asnjë bazë ligjore.
