Për ty që të dua

0
225

Koçi Petriti

 

21 prill  Edouard Manet  nana-1877Homazh poetit që u përcoll dje në banesën e fundit, Koçi Petritit. Ai hyri në letërsi me “Lirikat e majit”, një libër që qe i pari dhe për çudi mbeti i freskët ndër gjithë ç’shkroi e botoi më pas, një libër emblematik për poezinë e tij. Me këtë përcaktim poeti Sadik Bejko shënon mesazhin, si shenjë e gjurmë e poetit duke i takuar brezit të poetëve që erdhën pas viteve ‘60 si J. Bllaci, A. Mamaqi, Musa Vyshka “të cilët me librat e parë dëshmuan kërkesat për një art jopropagandistik, për një gjuhë të freskët jashtë shtampave, për një poezi të intimes, të ngjyrës, të natyrës dhe të humanitetit”. Mbijetesa e këtij brezi, thotë Bejko, në jetë dhe në art ka kërkuar shumë mund dhe shumë përkushtim, shumë talent dhe pak ose aspak mjedis mirëpritës.

  

 

 

 

Për ty që të dua

 

Unë emrin tënd e zë rrallë në gojë

kjo do të thotë që në zemër e ruaj thellë

veç në ndodhtë të kthehem në rrënojë

do të dalësh si legjenda mbi një kështjellë

 

Unë emrin tënd s’e kam vënë në asnjë vjershë

E s’do ta shkruaj as në vargun më me bujë

Kjo do të thotë që gjërat me peshë

rrinë në thellësi dhe është zor t’i ngresh mbi ujë

 

 

Dashuri

 

Ish nje vajze e ish nje djale,

vajza e donte e djali e donte,

po Shkumbini i madh me vale

i kish ndare e s’i bashkonte.

 

Dhe therrisnin: O o o, te dua!

po kjo klithme e lashte fjalesh

u degjohej: Jooo, s’te dua!

neper thashetheme valesh.

 

E humbisnin te dy shpresen

e shpresonin prap me teper,

sic humbet dhe drita vesen

dhe e gjen mengjesin tjeter.

 

Ooo, te duuaa, nisej fjala,

Jooo, s’te duuaa, mberritne zallit,

vajza thosh: Me pifte vala!

Te perpifte! I vinte djalit.

 

Bot me buze, bot me duar

anes dallgeve nderkryer,

here per jete dashuruar,

here per vdekje te zhgenjyer.

 

Hidhnin fjalen ta kalonin,

shprishej porsi plisi i kumit,

hidhnin gurin te qellonin,

binte mu ne mes te lumit.

 

Nje cast lumi s’ish me lume

mes dy brigjeve te mallit

dhe u bind e ra ne gjume

dhe u hap e fjeti zallit.

 

Rendi vajza e rendi fjali

sa u ngrit nje ere e marre,

qe rrezoi shkembinj nga mali

e nje bresher qe s’ish pare.

 

Zgjaten duar, vune gure,

shtruan dhimbjet qe nuk thuhen

gjer mbi lume u bene ure,

te kalojne ata qe duhen.

 

***

 

S’rri dot me ty,

s’bëj dot pa ty,

nata ka vesh,

dita ka sy.

 

Fshehur po dal’

vjedhur po hyj,

nata ka vesh,

dita ka sy.

 

Nën qiell veç,

nën dhe të dy,

s’rri dot me ty,

s’bëj dot pa ty.

 

 

 

Ju kujtova te gjithave juve qe them se ju desha

 

 

Ju kujtova te gjithave juve qe them se ju desha

qe nga m’e hershmja

gjer tek e vona,

ate qe ish e paputhura,

ate qe ish virgjeresha,

ate qe ish moll’ e sherrit e pelë e harbimeve tona.

 

Ate qe flijoi per tre grosh dashurizen e pare

ate qe briroi fill pas muajit te mjaltit nen mua

ate qe nguroi n’udhekryq djall a ëngjëll te marre

ate qe kuptoi qe s’e desha, qe sapo i thashe “Te dua”

 

Ja, po me ngjan sikur ngrihi nga heshtja e honeve

te ndryshme, te shumta si ngjyrat, si zogjte

ju fluturuat mbi prushin epshor te pasioneve

donit te ngroheshit, pendet e bukura dogjte

 

Vjen perendisht edhe ti qe te desha se pari

pikez e arte, flurorja, si rreze e perthyer mbi lote

te shtrij e te shkoj permbi buze serish si dikur nje fill bari

ti nis kendon edhe qan: Dashuria ben xhiro ne bote!

 

Prap une u desha pa ty

ti prape u puthe pa mua

erdhen pas teje te tjera, shuan c’rindizet e digjet

erdhen, po s’hyri askush gjer ne pronat e tua

mes njeri tjetrit shkon lumi qe ndan e bashkon te dy brigjet

 

Zbriti dhe suta e Veriut

mbrriti edhe krrilla prej Jugut

une i pranova te gjitha, te gjitha,te gjitha

toka, grua beronje, palluar prej plugut

qan kur s’ngarkohet me peme

qesh kur mbulohet me drithra

 

Ja, ku po vjen dhe m’e vona, mjellma e fundit

mjellma e fundit brymuar nga vjeshta

hirin henor te flijimit kalimthi ma shkundi

brymen e ikjes pa kthim me brymoi permbi vjersha

 

Une keshtu dimeroj gjer ne flirtet e vona

here i rishuar, here i rindezur, sa mund

jam gati cdonje ta ridua sikur t’ish vertet Dezdemona

pastaj ta harroj si nje liber qe s’mund ta lexosh gjer ne fund.

 

 

Baladë për Shahin Matrakun

 

Gur mbi gur me gurë gjaku

Shkolla e Vajzave u ngrit,

po ç’kërkon Shahin Matraku,

ç’bën këtu dhe ky komit?

 

Rri ai në prag të shkollës,

rri mbështetur mbi dyfek,

nën opingë e ngrënë e shollës

si thëngjill për udhë e djeg.

 

E thërret të dale prej dere

ta braktisë atë sokak,

Guri i Kamjes plot limere,

që ka mbetur pa kaçak.

 

E pret Gora shpellë pas shpelle,

kush për mbrojtje, kush për hall,

po mbi pale fustanelle

shkrimin shqip ai po shpall.

 

E nuk shkulet, jo, prej portës,

s’bën më prita mbi shkëmbinj,

se bastis dhespoti i Korçës

me sarafë e me myftinj.

 

E me helm e gjuhë zuzare,

dhelpra e zezë Mitropoli,

vjen t’u djegë abetaret

vajzave që mbron ai.

 

Mbledhur te ky prag së largu

shkronjat shqip këndojnë ato,

shkronjat që Shahin Matraku

nuk i njeh, po shumë i do.

 

Këngë për Isa Boletinin

 

Fush Kosova desh një mal

me Korabin tok të rrinin

dhe mbi djep të saj u ndal

rriti Isë Boletinin.

 

Dhe kur shkrep e bubullin

mbi Danub e mbi Ballkan,

ball’ i burrit Boletin

brof e bubullimat mban.

 

Baladë për Themistokli Gërmenjin

 

Trembëdhjetë Bilbilenjtë

vane vetë në litar

kush kërkoi krëhër të krihej,

kush të dridhte një cigar.

 

Kush kërkoi të hidhte valle,

kush mbi shkëmb si shkëmbi ngriu

rritej nga çdo vdekje e madhe

kapedan Themistokliu.

 

Dhe në prag të pushkatimit

shkreu tri thënie të mëdha,

tri rrufe të një gjëmimi,

sa për njëqind mijë dogra.

 

Dhe kërkoi t’ia zgjidhnin sytë,

sytë e lidhur me shami,

të vështronte drejt në tytë

sip o nisej vdekja e tij.

 

Dhe kërkoi të thosh një këngë,

shqiptarisht i veshur krejt,

dhe këndoi siç këndon rëndë

veç një burrë në njëqind vjet.

 

Dhe kërkoi së treti, i qetë,

që xhelatit pushkatar,

do t’ia jepte shënjën vetë,

vetë t’i bërtiste: “Zjarr!”

 

dhe u drodh njeriu dhe guri

nën tri shkrepjet e mëdha,

se gjëmimi i atij burri

ish sa njëqindmijë dogra…

 

Baladë për Sali Butkën

 

Gjëma e gjaktë që gjet shteg

e që dihet nga u nis

si dëborë e bërë ortek

mal më mal u rrokullis.

 

Mbi dy supe orteku u ndal,

mbi dy supe orteku u rrit,

njëri ish Gramozi mal,

tjetri ish Saliu komit.

 

Mali u ngrys e burri u mvrenjt,

kur atdheu mend u gremis,

mali burrit iu mbështet,

burri e mbajti me kurriz.

 

Pastaj brofën tok të dy

një me shkëmb, një me dogra,

njëri kish vetëm një sy,

tjetri kish vetëm një krah.

 

Dhe ky burrë ish Butkalliu,

një rrufe që shëmb çfarë gjen,

që përkrah Themistokliut

nxjerr djaloshin Bellkamen.

 

Petro Nini fjalëflamuri

e mëkoi me shqipet shkronja,

brenda gjoksit t’atij burri

rrahu krahët veç shqiponja.

 

Dhe shqiponja iu përgjak

po s’iu ndal e po s’iu step,

vjershat vjershëtorit plaak

gur më gur ia shkroi me sqep…

 

Kaq here hasmi rrezikzi

prej Tomorrit në Gramoz

sa e pa me thonjtë e tij

bëri varr dhe u varros…

 

Bëri varr e s’bëri zë,

u hap shkëmbi e përpiu

se do ish më keq për të

pot a zinte gjallë Saliu.

 

Zemrën thonë me kockë e kish,

siç ia deshte mëmëdheu,

edhe syrin që iu prish

pa ilaç në Evropë e krreu.

 

Që shënjestrën nëpër të

ta vështronte mirë Saliu,

të dy sytë i bëri një,

bebja përmbi thep i mbiu.

 

Kurrë, tha plaku Butkalli

dhembjen s’do ta mbyt me gjumë,

gjersa nënia Shqipëri

dhembje ka më shumë se unë.

 

 

Iku një Lirik i madh

In memoriam Koçi Petriti

 

(elegji)

 

Nga  Përparim  Hysi

 

Lajmi i beftë na goditi
Iku dhe Koçi Petriti!
Nga lirikët më liriku
Kë vallë lajmi nuk e piku?

 

Nuk shkroi pak: mbi 5 dekada

Qe lirik që shkroi balada.

Në fillim shkroi “Lirika maji”

Askurkush s’harron kollaj.

 

Ndër lirika bëhej tym

Si tek “Firma e popullit tim”

Ju kujtohet “Prush në shekuj”

Vdes të gjallë e ngjall të vdekur.

 

Nëpër vargje ia bën prima

Vetëtimë mbi vetëtima.

“…ky vend qeth lesh nga deshtë e tij

Dhe vesh me triko tri Greqi”

Ja, kështu, këndoi në vargje

Edhe mbushte përplot magje
Në lirika të dashurisë
Poezi që bëheshin “bizz”.

 

Në lirika duft Poeti
Aty mjalti dhe sherbeti
Jeta e tij në teh të shpatës

Sepse ditë s’i tha dot natës.

 

Jeta e tij njohu kalvar
Pas të lartës, shkoi ushtar *

Drejt e në repart të punës
I kish “borxhe” diktaturës.

 

Veç kur erdh demokracia

Zu poeti vendin e tija
Pedagog në fakultet
Dhe aty mbeti Poet!

 

Tash, sa iku! Para kohe
Kush s’lëshoi regëtima “ohe”

Ne, lexuesve, na dhemb shpirti
Jo. Nuk vdes Koçi Petriti!

 

Rron në vargje. Rron në zemra
Me lirikat aq të ëmbla.
Sa për vete, s’ndihem mirë:

Nuk them dot: Lamtumirë!

 

Tiranë, 20 prill 2014

Web Agency, Digital Agency, Web Development Agency